Nauka

Tym razem raz jeszcze grobowce, i mumie, liczne motywy grobów tatarskich i tureckich w podaniach ludowych - szczególnie w południowo-wschodniej Polsce. Wokół nich narastał polski folklor często łączący kultury, a nie je dzielący. Choć i bitew,...

• historia
• historia Polski
• kultura
• nauka

Związki, które potencjalnie mogą stać się lekami dla chorych na COVID-19, udało się zidentyfikować naukowcom pod kierunkiem prof. Marcina Drąga z Politechniki Wrocławskiej we współpracy z kolegami z Belgii i Niemiec. Ich odkrycie zostało...

• COVID-19
• koronawirus
• nauka
• naukowcy

"Nasze wewnętrzne konflikty" wracają po przedłużonej wakacyjnej przerwie. W pierwszym odcinku sezonu jesień-zima 2020 Cveta Dimitrova i Tomasz Stawiszyński inaugurują cykl rozmów poświęconych "kulturze narcyzmu", jak przed czterdziestoma laty nazw...

• koronawirus
• media społecznościowe
• narcyzm
• nauka

Roger Penrose, Reinhard Genzel i Andrea Ghe zostali laureatami Nagrody Nobla z fizyki za odkrycia dotyczące czarnych dziur, tj. obszaru czasoprzestrzeni, którego nic - nawet światło - nie może opuścić ze względu na wpływ potężnej grawitacji -...

• czarna dziura
• fizyka
• nagroda nobla
• nauka

Nobel z fizjologii i medycyny 2020 trafił do Harveya J. Altera, Michaela Houghtona i Charlesa M. Rice'a - poinformował Komitet Noblowski.

• nagroda nobla
• nauka
• temat TOK FM
• wzw c

Pół roku temu rozpoczął się ogromny eksperyment społeczny - z dnia na dzień wkroczyliśmy w erę nauczania online. To nie była łatwa przesiadka, ale można wyciągnąć z niej sporo wniosków, a przede wszystkim zastanowić się nad tym, czy na pewno chcem...

• cyfrowy świat
• edukacja
• nauka
• podcast Tokfm.pl

Od dawna wydaje się oczywiste, że przysłowie "Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał" straciło zupełnie na aktualności na rzecz "Człowiek uczy się całe życie", albo "Na naukę nigdy nie jest za późno". Życie wymaga od nas ciągłego...

• edukacja
• edukacja dorosłych
• nauka
• podcast Tokfm.pl

- Jest całkiem prawdopodobne, że Wenus mogła być o wiele bardziej zdatna do życia przez miliardy lat - mówił w TOK FM dr Janusz Pętkowski, jeden z naukowców, który dokonał przełomowego odkrycia.

• astronomia
• gość TOK FM
• nauka
• Wenus

Kiedy pół roku temu zamknęliśmy się w domach, możliwość kontaktu ze światem skurczyła się do kilku ekranów. Życie prywatne i zawodowe, rozrywka i nauka, wszystkie życiowe funkcje i potrzeby musieliśmy nagle spełniać za pośrednictwem technologii....

• gość TOK FM
• internet
• nauka
• podcast Tokfm.pl

W Warszawie, w wieku 93 lat, zmarła profesor Maria Janion, polska historyczka literatury, wybitna humanistka.

• kultura
• Maria Janion
• nauka
• temat TOK FM

Szefowie placówek oświatowych na własną rękę przygotowują scenariusze na nowy rok szkolny; wśród pomysłów na ochronę przed koronawirusem pojawia się system dualny, czyli podzielenie dzieci na grupy, które na zmianę przychodzą do szkoły i uczą się...

• edukacja
• koronawirus w Polsce
• nauka
• szkoła

Oprócz Gdańska, także Toruń miał istotny wkład w rozwój polskiej orientalistyki (pierwsze pewne tłumaczenie Koranu na polski w alfabecie łacińskim). Natomiast historia Pomorza Zachodniego pokazuje, że dostęp do Bałtyku dawał wyjście na dużą skalę ...

• historia
• historia Polski
• islam
• nauka

Gościem Aleksandry i Piotra Stanisławski w "Homo Science" tym razem nie był badacz ani popularyzator nauki, tylko autor thrillerów Zygmunt Miłoszewski. Skąd pomysł, aby go zaprosić?

• bakterie
• gość TOK FM
• nauka
• Zygmunt Miłoszewski

Nie, nie jest to zwykły wykład o symbolice i genezie barw polskiej flagi narodowej, o tym, skąd wziął się w polskim godle orzeł (przy okazji: kto zdjął mu koronę, a kto zakładał), a w każdym razie: nie tylko o tym. Autorzy sięgają też do tekstu...

• flaga polski
• godło
• historia
• historia Polski

Temperatury powyżej 40°C, częstsze i dłuższe fale upałów, silne wiatry, ulewne deszcze czy gwałtowne zmiany ciśnienia. Te konsekwencje zmian klimatu dotkliwie w Polsce odczujemy: już wkrótce to będzie nasza codzienność.

• katastrofa klimatyczna
• klimat
• nauka
• podcast Tokfm.pl

Był to jeden z najważniejszych towarów eksportowych z Polski do krajów islamskich, dlatego w tych dwustronnych relacjach jest obecny, i to w bardzo ciekawy sposób. Dzisiejszy "Lechistan" to historia bursztynu na ziemiach polskich, i nie tylko

• bursztyn
• historia
• historia Polski
• islam

Sztuczna inteligencja, także w medycynie, może być ogromnym wsparciem dla działań człowieka. Nie wolno jej nie doceniać, nie należy też przeceniać. Ta rozmowa to przede wszystkim odkłamywanie rzeczywistości: bo obok, a nawet zamiast popkulturowego...

• algorytmy
• koronawirus
• medycyna
• nauka

Wrocław i Śląsk były jednymi z najważniejszych ośrodków nauki na ziemiach polskich, a nauka ta korzystała na wielką skalę z dorobku naukowego cywilizacji muzułmańskiej. Z drugiej strony na ziemiach śląskich następował rozwój orientalistyki na...

• Europa
• historia
• historia Polski
• muzułmanie

Noście maseczki, zostańcie w domach - brzmi znajomo? Tym razem nie chodzi jednak o koronawirusa, ale najskuteczniejsze metody obrony przed technologią rozpoznawania twarzy, która na coraz większą skalę używana jest przez organy ścigania również w...

• gość TOK FM
• kamery
• nauka
• podcast Tokfm.pl

"Lechistan" o Dolnym Śląsku to tym razem m.in. historia demontażu zabytków, które były rozbierane pod pretekstem, autorzy wyjaśniają, oczywiście, w jakim celu. Jest też o opolszczyźnie, i Erichu Lassocie spod Krapkowic, a także Václavie Vratislavi...

• Dolny Śląsk
• historia
• historia Polski
• nauka

Wykrzykniki! "Cudzysłowy". Wielokropki... - to wszystko sygnały alarmowe. - Gdy je zobaczymy, powinniśmy dobrze zastanowić się, czy informacje, którym towarzyszą są prawdziwe - mówiła w TOK FM dr Kinga Białek, polonistka ze Szkoły Edukacji...

• dowód
• fake news
• nauka

W tym odcinku podcastu usłyszysz nie tylko o pochodzeniu nazwy rzeki Odra i wspomnianym bł. Czesławie, ale też o Janie Jądrowcu (i co to ma wspólnego z gałką muszkatołową), poznasz motywy krucjatowe Wrocławia, na koniec będzie Jan Kapistran i jego...

• historia
• historia Polski
• Iran
• nauka

Po ubiegłotygodniowym odcinku o szczerbcu, który zresztą nie miał o co i jak się wyszczerbić, dziś dalszy ciąg skarbów ze skarbca, a dokładniej: ze Środy Śląskiej. Autorzy podcastu opowiadają m.in. o skrzyneczce saraceńsko-sycylijskiej, zawierając...

• historia
• historia Polski
• nauka
• podcast Tokfm.pl

Dlaczego pacjenci w tym samym wieku, o tej samej wadze i wzroście, bez chorób współistniejących tak różnie przechodzą Covid-19 - jedni bezobjawowo, a inni na OIOM-ie podpięci do respiratora? Odpowiedź na to pytanie może leżeć w genach, a konkretni...

• badania
• geny
• koronawirus
• nauka

"Biedne chłopaki z ONR i konfederaci - mogą dostać apopleksji" - martwi się na początku podcastu Adam Balcer. A potem opowiada o związkach Piastów z Rzeszą oraz, podkreślając, że cały czas się uczy, chwali się, iż niedawno posiadł wiedzę o tym, co...

• historia
• historia Polski
• islam
• judaizm

Wydaje się, że odpowiedź na tytułowe pytanie jest prosta. Można się lubić, albo nie za bardzo. Można mieć wysoką albo niską samoocenę. Pytanie tylko - co to właściwie znaczy? Co to znaczy, że lubię albo nie lubię siebie? Czy "mnie" jest dwóch albo...

• filozofia
• nauka
• podcast Tokfm.pl
• psychiatria

Centralna Komisja Egzaminacyjna opublikowała instrukcje dla szkół, które będą chciały przeprowadzić zdalne egzaminy próbne dla swoich uczniów. Od 30 marca miałby odbyć się próbny egzamin ósmoklasisty, od 2 kwietnia próbna matura.

• edukacja
• koronawirus
• nauka
• szkoła

Dziennik elektroniczny Librus od środowego poranka miał problemy techniczne. Były kłopoty z zalogowaniem się i odbieraniem wiadomości. Librus deklaruje w rozmowie z TOK FM, że pracuje nad przywróceniem pełnej sprawności.

• Librus
• nauka
• szkoła

Jak się odnaleźć w tej nowej dla nas wszystkich sytuacji? Jak nie zgubić się w gąszczu mniej lub bardziej sensacyjnych wiadomości? Co zrobić, kiedy długotrwałe przebywanie w jednej przestrzeni z bliskimi okazuje się źródłem dyskomfortu?

• epidemia koronawirusa
• koronawirus
• nauka
• podcast Tokfm.pl

Prawdopodobnie dwutygodniowa przerwa w szkołach zostanie wydłużona - powiedział minister edukacji narodowej Dariusz Piontkowski. Zaznaczył, że decyzja w tej sprawie będzie wynikać z wytycznych ministra zdrowia i GIS. Zapewnił, że system edukacji...

• Dariusz Piontkowski
• edukacja
• koronawirus w Polsce
• nauka

Zygmunt Freud twierdził, że sny są zaszyfrowanymi pragnieniami, które boimy się spełniać na jawie. Carl Gustav Jung - że sny kompensują naszą świadomą postawę, a ponadto mogą stanowić rodzaj inicjacji w najbardziej fundamentalne życiowe zagadnieni...

• nauka
• podcast Tokfm.pl
• psychoanaliza
• psychologia

"Akurat zacząłem mówić o grawitacji i spadły mi ze stołu słuchawki" - to niejedyna mrożąca krew w żyłach scenka z najnowszego odcinka podcastu Wojciecha Orlińskiego, który - czego autor nie ukrywa od samego początku - jest inny, niż wszystkie.

• bozon higgsa
• fizyka
• kwarki
• marian banaś

Zdarza nam się myśleć o rozwijających się technologiach tak, jak gdyby one same zawłaszczały coraz większe fragmenty naszego świata. Tymczasem nie wolno nam zapominać, że o tym, czym i jak zajmują się roboty, do czego wykorzystywane są technologie...

• boty
• nauka
• podcast Tokfm.pl
• polityka

"Był jedną z pierwszych książek totalnych, jakie przeczytałam w życiu" - mówiła o "Rękopisie znalezionym w Saragossie" noblistka Olga Tokarczuk dodając, że dzieło to zalicza do swojej "apteczki literackiej", do której sięga w chwilach pisarskiego...

• "Rękopis znaleziony w Saragossie"
• historia
• historia Polski
• jan potocki

Nie wszyscy wiedzą, ale Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza powiązany jest z historią muzułmańskiej Hiszpanii. I o tym właśnie jest najnowszy odcinek "Lechistanu", autorzy odnajdują w nim także analogię losów Polaków i Maurów. Jest i o Almanzorze.

• adam mickiewicz
• historia
• historia Polski
• hiszpania

Skąd wiemy, że świat zewnętrzny i inni ludzie naprawdę istnieją, a nie są wyłącznie projekcjami naszego umysłu? To jeden z najbardziej klasycznych problemów filozoficznych, ale i wyzwanie, przed którym stajemy w trakcie rozwoju psychologicznego.

• narcyz
• narcyzm
• nauka
• podcast Tokfm.pl

Wielu współczesnych psychologów i socjologów twierdzi, że szlachetne ideały przeciwdziałania dyskryminacji i walki o tolerancję przybierają współcześnie osobliwą postać. Jonathan Haidt i Greg Lukianoff, autorzy książki "The Coddling of American...

• dyskryminacja
• mikroagresja
• nauka
• ofiara

Dlaczego czasami bywamy dla siebie bezlitośni? Dlaczego oceniamy siebie najsurowiej, jak tylko można? Dlaczego wymagamy od siebie rzeczy niemożliwych, a kiedy ich nie jesteśmy w stanie zrealizować - wymierzamy sobie wymyślne kary? Czy to kwestia...

• nauka
• podcast Tokfm.pl
• psychologia
• psychoterapia

Do przygotowania mięsa wykorzystano celulozowy szkielet z liścia szpinaku, na którym umieszczono komórki mięśniowe kurczaka. - Była to gigantyczna praca, siedzieliśmy w laboratorium do 4 nad ranem - tłumaczył w TOK FM Stanisław Łoboziak, biolog z...

• gość TOK FM
• laboratorium
• mięso
• nauka

Podczas słuchania tego odcinka "Lechistanu" poznacie nie tylko nauczyciela Mikołaja Kopernika, profesora krakowskiej szkoły astronomicznej, usłyszycie też ponadto o niemieckich i islamskich wątkach życiorysu jednego z najwybitniejszych polskich...

• Adam Balcer
• astronomia
• historia
• historia Polski