Nauka

Do przygotowania mięsa wykorzystano celulozowy szkielet z liścia szpinaku, na którym umieszczono komórki mięśniowe kurczaka. - Była to gigantyczna praca, siedzieliśmy w laboratorium do 4 nad ranem - tłumaczył w TOK FM Stanisław Łoboziak, biolog z...

• gość TOK FM
• laboratorium
• mięso
• nauka

Podczas słuchania tego odcinka "Lechistanu" poznacie nie tylko nauczyciela Mikołaja Kopernika, profesora krakowskiej szkoły astronomicznej, usłyszycie też ponadto o niemieckich i islamskich wątkach życiorysu jednego z najwybitniejszych polskich...

• Adam Balcer
• astronomia
• historia
• historia Polski

Główne postacie najnowszego wydania "Lechistanu" to Witelon, Piotr Kirsten, Dominik ze Skorogoszczy bardziej znany jako Dominicus Germanus de Silesia oraz Uług Bega i Al-Battani. Łączy ich ze sobą pasja wiedzy, fascynacja nauką - bo takiej właśnie...

• arabski
• historia
• historia Polski
• islam

Naukowcy z jednego z amerykańskich uniwersytetów przeprowadzili eksperyment, w którym nauczyli grupę 17 szczurów prowadzenia małych elektrycznych aut. Badanie wykazało, że po zdobyciu nowej umiejętności zwierzęta czuły się bardziej zrelaksowane.

• nauka
• samochody
• szczury

Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzymało trzech naukowców: John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham i Akira Yoshino. To oni rozwinęli technologię baterii litowo-jonowych, których używamy w przenośnych sprzętach elektronicznych.

• chemia
• nagroda nobla
• nauka
• temat TOK FM

Po ogłoszeniu laureatów tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki pojawiły się pytania, czy prestiżowe wyróżnienie nie powinien trafić do polskiego astronoma - profesora Aleksandra Wolszczana. Dlaczego?

• Aleksander Wolszczan
• fizyka
• nagroda nobla
• nauka

Pracujący na Uniwersytecie Oksfordzkim Polak prof. Artur Ekert jest wymieniany jako jeden z kandydatów do tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki - podała szwedzka agencja prasowa TT, powołując się na zestawienie amerykańskiej firmy Clarivat...

• fizyka
• nagroda nobla
• nauka
• Oksford

- Karaluchy są bardzo przyjazne badaniom. Nie są ani za duże, ani za małe. Są zimnokrwiste, jak inne owady i łatwo nimi manipulować - mówił w TOK FM prof. Tomasz Paterek, laureat Ig Nobla 2019 w dziedzinie biologii. Nagrodę otrzymał za odkrycie, ż...

• gość TOK FM
• karaluchy
• nauka
• owady

- Dzieci mają naturalnie kształtowany zmysł smaku. Słodkość, która jest im podawana w pierwszych miesiącach życia, jest dla nich szczególnie niebezpieczna - ostrzegał w TOK FM prof. Paweł Januszewicz. A to właśnie w taki sposób rodzice czasami...

• badania
• cukier
• gość TOK FM
• nauka

Nauka na trzy zmiany, lekcje w dawnej kuchni i magazynach - tak wygląda rzeczywistość po reformie w 46. liceum na warszawskim Targówku. Ze względu na podwójny rocznik i dużą liczbę chętnych w szkole jest o 300 uczniów więcej niż w zeszłym roku.

• nauka
• reforma edukacji
• szkoła
• temat TOK FM

- Dzięki naszej mapie mamy pewność, że Droga Mleczna ma spiralny kształt - mówiła w TOK FM dr Dorota Skowron, liderka zespołu, który stworzył przestrzenną mapę naszej Galaktyki.

• kosmos
• nauka

- Zamawiamy drinka w hotelu. Woda w kostkach lodu jest z kranu, więc może zawierać bakterie, po których nasze wakacje mogłyby się niemiło skończyć. Aby tego uniknąć, wkładamy do niej paseczek podłączony do smartfona i sprawdzamy - mówiła w TOK FM ...

• elektronika
• nauka
• temat TOK FM

Jest wyjątkowo mały i niebywale dokładany. Od kwietnia w kosmosie lata satelita Światowid. A to dopiero początek ambitnych planów.

• kosmos
• nauka
• rakiety
• temat TOK FM

Ośmiornica swoją inteligencją dorównuje delfinom czy krukom. Ma mózg - nie w głowie, a wokół przełyku. A zwoje nerwowe rozmieszczone w mackach - niezależnie od mózgu - "same potrafią podejmować decyzje na podstawie bodźców, które dostają z...

• ewolucja
• nauka
• temat TOK FM
• zwierzęta

Procent ludzi racjonalnych i irracjonalnych w życiu publicznym był mniej więcej taki sam dawniej, jak i teraz, ale dzisiaj oni się bardziej ujawniają - ocenił ksiądz profesor Michał Heller, który był gościem Sztuki Życia w TOK FM.

• filozofia
• Kościół
• Michał Heller
• nauka

Za pomocą specjalnego roztworu naukowcy z uniwersytetu Yale ożywili mózg martwej od czterech godzin świni. - Nienaruszony mózg ssaków zachowuje niedocenianą wcześniej zdolność odzyskania krążenia oraz pewnych molekularnych i komórkowych aktywności...

• mózg
• nauka
• zdrowie

Pierwsze zdjęcie czarnej dziury zaprezentowali w środę astronomowie z zespołu badawczego Event Horizon Telescope. Wykonało je osiem teleskopów, które utworzyły "wirtualny teleskop" o rozmiarze Ziemi - powiedziała PAP członkini zespołu dr Monika...

• czarna dziura
• nauka
• temat TOK FM

Czystka w Instytucie Europy Środkowej w Lublinie - jedynym takim instytucie w Polsce, który zajmował się dialogiem z Rosją i kwestiami pamięci historycznej. Pięciu naukowców, którzy tworzyli instytut, właśnie dowiedziało się, że nie ma dla nich...

• historia
• Lublin
• nauka
• temat TOK FM

"Twój mózg to najlepszy wehikuł czasu, jaki kiedykolwiek posiądziesz. Można też ująć to inaczej: jesteś najlepszym wehikułem czasu, jaki kiedykolwiek skonstruowano" - pisze Dean Buonamo, amerykański profesor neurobiologii i psychologii, w swojej...

• czas
• Dean Buonomano
• książki
• mózg

"Od najmłodszych lat mała Sofa, jak czule nazywała ją rodzina, odczuwała palącą potrzebę zrozumienia wszystkiego, co ją zaciekawiło. Na matematykę przyszedł czas, gdy miała jedenaście lat. Przyczyną płomiennej fascynacji, co niesamowite, okazała s...

• historia
• Ian Stewart
• kobiety
• książki

Nauka jest jedną z tych dziedzin, w których o podsumowanie roku jest najtrudniej. Przygotowania zestawienia odkryć, osiągnięć i zmian podjęła się Karolina Głowacka, która przy okazji wyjaśnia, o co w nich chodzi.

• klonowanie
• medycyna
• nagroda nobla
• nauka

Choć w życiu codziennym ta zmiana pozostanie niezauważona, dla świata nauki to wielkie wydarzenie. 20 maja 2019 roku zmieni się wzorzec kilograma - nie będzie nim już przechowywany w Sevres pod Paryżem walec. Co to właściwie oznacza?

• fizyka
• kilogram
• nauka

Największy znany dotąd gad ssakokształtny, Lisiowicia bojani, żył na terenie Śląska ok. 210 mln lat temu - informują polscy badacze w publikacji w "Science". Pod względem masy i gabarytów blisko mu było do słoni.

• archeologia
• nauka
• temat TOK FM
• wykopaliska

- Można sobie pozwolić na wszystko - tak dr Marek Wroński odniósł się do plagiatowania, które jest powszechne na polskich uczelniach. Naukowiec krytykuje ustawę min. Gowina, która zwiększa bezkarność sprawców.

• gość TOK FM
• Jarosław Gowin
• nauka
• plagiat

Choć gatunków owadów jest na świecie więcej niż wszystkich innych zwierząt, wciąż niewiele o nich wiemy. - Przykładów, gdzie przypadkiem obserwowane owady pozwalają posunąć naukę do przodu, jest jednak mnóstwo - zapewniał w TOK FM dr Jaskuła z...

• insekty
• medycyna
• nauka
• owady

• fizyka
• nauka
• nobel

W dwa dni Polskie Towarzystwo Astronomiczne zebrało pod deklaracją poparcia blisko 8 tys. podpisów. Chodzi o zablokowanie projektu resortu nauki, który chce wykreślić astronomię z listy oddzielnych dyscyplin naukowych.

• astronomia
• Jarosław Gowin
• ministerstwo nauki i szkolnictwa wyższego
• nauka

Niektóre z nich musiały uciekać z domu, aby się uczyć. Inne miały wsparcie rodziców, lecz niełatwo im było przecierać zawodowe ścieżki w męskim świecie. Łączyły je pasja i nieugiętość w podążaniu za marzeniem.

• astronomia
• feminizm
• kobiety
• kosmos

Każdy z nas może poznać historię swojej rodziny dzięki badaniom materiału genetycznego. O niezwykłej podróży śladem swojego DNA opowiada szwedzka dziennikarka Karin Bojs.

• badania genetyczne
• dna
• nauka
• przodkowie

O stanfordzki eksperyment więzienny Philip Zimbardo słyszał pewnie prawie każdy. Okazuje się, że historia studentów, którzy wcielili się w role więźniów i strażników wcale nie jest taka, jak do tej pory słyszeliśmy.

• eksperyment
• karolina głowacka
• nauka
• Philip Zimbardo

Na uniwersytetach akcje protestacyjne przeciwko reformie min. Jarosława Gowina. - Gdybyśmy tak finansowali armię, jak szkolnictwo wyższe, Polska byłaby krajem bezbronnym - mówi wykładowca Maciej Karczewski.

• Białystok
• Jarosław Gowin
• ministerstwo nauki i szkolnictwa wyższego
• nauka

- Podpisywaliśmy się pod projektem reformy, ale mamy uwagi - mówił o zmianach w szkolnictwie wyższym rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego Wojciech Nowak.

• Jarosław Gowin
• Nauka
• reforma
• uniwersytet

W środę rano rzecznik uniwersytetu w Cambridge poinformował o śmierci prof. Stephena Hawkinga. Poza tym, że Hawking był genialnym naukowcem, to z pewnością zaliczał się do nielicznych naukowych celebrytów.

• nauka
• naukowcy
• Stephen Hawking

Kobiet, które decydują się na karierę naukową jest coraz więcej. Ale nie przekłada się to na prestiżowe stanowiska zajmowane przez te najlepsze. Np. w Polsce nie ma obecnie ani jednej kobiety - rektorki uniwersytetu. W USA sprawdzono, że jeśli pra...

• karolina głowacka
• Nauka
• równouprawnienie
• uczelnie

- Polska ma nie tylko problem z żywnością najwyższej jakości, ale i z wszechobecnym plastikiem - Opakowania na jedzenie są po prostu niebezpieczne - mówią w rozmowie z TOK FM naukowcy.

• bakterie
• chemia
• nauka
• rolnictwo

Elon Musk jest dziś na ustach wszystkich. Czy jednak szum wokół miliardera, którego firmy zajmują się innowacyjnymi technologiami, wyjdzie nam na dobre?

• Elon Musk
• nauka
• spacex
• technologia

- Z działaniami Jarosława Kaczyńskiego związane jest poczucie mocy. To nie jest tylko odzyskiwanie godności przez ludzi. To jest coś więcej, to poczucie siły płynące z dominacji - mówił w TOK FM prof. Maciej Gdula, opowiadając o raporcie za badań,...

• nauka
• PiS
• socjologia
• wybory

Włoski neurochirurg Sergio Canavero ogłosił kilka dni temu, że dokonał pierwszego na świecie przeszczepu ludzkiej głowy. Operacja trwała 18 godzin, a dokonano jej w Chinach.

• audycje TOK FM
• etyka
• nauka

Jestem niedźwiedziem. Roar! No, dobra - niedźwiedziem wodnym. Niesporczakiem. Niewielkim, bo osiągającym nieco ponad 1 mm długości stworzeniem. Wiecie, że prawie nic nie jest w stanie mnie zabić? Mało tego, pozwoliłem naukowcom odkryć kolejną z...

• nauka
• niesporczak
• przyroda

Mocz oddawany przez ssaki, setki dzieci marokańskiego sułtana i dziesiątki ugryzień przez pszczoły - naukowcy nagrodzeni tegorocznymi IgNoblami, zajmowali się w swoich badaniach przedziwnymi tematami. Każde z nich może mieć jednak wielki wpływ na...

• ignoble
• Nagroda Nobla
• nagrody
• nauka