historia Polski
-
Siedmiogród, Transylwania - prawdziwe multikulti: Rumuni, Turcy, Niemcy, Polacy, Słowacy. A co do tego ma Batory?
Stefan Batory: to jego postać jest punktem wyjścia dzisiejszego odcinka historycznego podcastu TOK FM. Oraz powiedzenie "Polak-Węgier dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki". Otóż niekoniecznie zawsze i wszędzie mówiono o szabli, mogło też chodz...
-
!['Czarne oko, pierś nadobna, niczym pomarańcza krągła'. Poezja erotyczna i polsko-węgierska Słowacja]()
"Czarne oko, pierś nadobna, niczym pomarańcza krągła". Poezja erotyczna i polsko-węgierska Słowacja
Rymowana próbka w tytule nie do końca chyba wyjaśnia o czym jest dzisiejszy "Lechistan". Ale kiedy uchylić rąbka tajemnicy, że autorem jest najwybitniejszy poeta węgierski, urodzony na Słowacji i mający silne związki z Polską będziemy bliżej istot...
-
![Do kogo Bona Sforza mówiła: 'Jedz warzywka' a kto, i w jakiej sprawie w 1530 roku telefonował do Stambułu]()
Do kogo Bona Sforza mówiła: "Jedz warzywka" a kto, i w jakiej sprawie w 1530 roku telefonował do Stambułu
"Lechistan" powraca po świąteczno - noworocznej przerwie z wielkim hukiem, ponieważ osnową dzisiejszego odcinka są bardzo ważne postacie historyczne: ważne dla Polski a zarazem dla Węgier: królowa węgierska Izabela Jagiellonka i polski, potem...
-
![Polak Węgier dwa bratanki, Zawisza Czarny i jego los marny a Korybut Wiśniowiecki znał język turecki [PODCAST]]()
Polak Węgier dwa bratanki, Zawisza Czarny i jego los marny a Korybut Wiśniowiecki znał język turecki [PODCAST]
Wymienione w tytule postacie i narody są osnową najnowszego odcinka "Lechistanu" plus jedyny polski król, który zginął na polu walki, o ile w ogóle zginął. Temat przewodni: polsko-węgierskie stosunki, które sięgają związków dynastycznych w XIV wieku.
-
![Od Matki Boskiej Częstochowskiej do świętego Graala w Bezławkach. Podróże śladami Tatarów w Polsce]()
Od Matki Boskiej Częstochowskiej do świętego Graala w Bezławkach. Podróże śladami Tatarów w Polsce
Szrama na twarzy Matki Boskiej Częstochowskiej ma być pozostałością po strzale Tatara, święty Graal zaś związany jest, legendą, z historią miejscowości Bezławki. W Lechistanowych opowieściach odwiedzimy jednak dziś także Malbork, Murzasichle,...
-
![Suka kocudzka: tatarski wkład w polską muzykę ludową. Studium przypadku]()
Suka kocudzka: tatarski wkład w polską muzykę ludową. Studium przypadku
Nazwa "kocudzka" bierze się od wsi Kocudza, położonej nieopodal Janowa Lubelskiego na lubelszczyźnie. To tam Zamojscy osadzali jeńców tatarskich, którzy rozpowszechnili na owych ziemiach swą kulturę. Choć często był to kryptoislam, pozostawił trwa...
-
![Polacy nie gęsi, swoje mumie mają. Oraz coś dla księcia Kiełbika i hrabiego Śledzińskiego]()
Polacy nie gęsi, swoje mumie mają. Oraz coś dla księcia Kiełbika i hrabiego Śledzińskiego
Mamy w polskiej kulturze ludowej i podaniach fascynujące historie powrotów Polaków z niewoli tureckiej i tatarskiej, znajdziemy też jednak Tatarów i Turków jako jeńców u nas. W "Lechistanie" dziś mnóstwo legend, ale też wątek kulinarny - to w nim...
-
![Tatari, Tatri, dziś: Tatry. A od czyich kości nazwę nosi Dolina Kościeliska?]()
Tatari, Tatri, dziś: Tatry. A od czyich kości nazwę nosi Dolina Kościeliska?
Tym razem raz jeszcze grobowce, i mumie, liczne motywy grobów tatarskich i tureckich w podaniach ludowych - szczególnie w południowo-wschodniej Polsce. Wokół nich narastał polski folklor często łączący kultury, a nie je dzielący. Choć i bitew,...
-
![Gdzie Konopnicka usłyszała w nocy od kościstego starca: 'Allah Akbar'? Odwiedzamy cmentarze]()
Gdzie Konopnicka usłyszała w nocy od kościstego starca: "Allah Akbar"? Odwiedzamy cmentarze
Gdzie spotkamy azerbejdżańskiego księcia lub pierwszego tłumacza Koranu, albo tureckiego arystokratę, który pracował jako kaskader? Gdzie spotkamy ofiarę nieodwzajemnionej miłości do pewnej celebrytki? Gdzie Maria Konopnicka w środku nocy usłyszał...
-
!['Tak ją kochał, że zaczął torturować, w końcu spalił na stosie. Tak została świętą'. Królowa Catharina z Gruzji i Shah Abas]()
"Tak ją kochał, że zaczął torturować, w końcu spalił na stosie. Tak została świętą". Królowa Catharina z Gruzji i Shah Abas
Śląsk odegrał ogromną rolę w rozwoju literatury niemieckiej, a zarazem w tej literaturze można znaleźć bardzo ważne wątki muzułmańskie. Dokładniej: chodzi o XVII-wieczną śląską szkołę baroku w literaturze niemieckiej.
-
![Pictarix i torquetum: od magii przez astrologię do astronomii. Tablice alfonsyńskie, Nicholaus Polonius i Andrzej Grzymała]()
Pictarix i torquetum: od magii przez astrologię do astronomii. Tablice alfonsyńskie, Nicholaus Polonius i Andrzej Grzymała
Wspomniane tablice alfonsyńskie i torquetum: narzędzia dla badaczy astronomii pokazują, jak ciekawy wpływ na rozwój tej nauki mieli Polacy, a także jakie zachodziły transfery idei między Arabami, Hiszpanami i Francuzami i Polakami.
-
![Czy smok wawelski był karmiony halal? I postorientalny Lajkonik, czyli Tatarzyn, Wyspiańskiego]()
Czy smok wawelski był karmiony halal? I postorientalny Lajkonik, czyli Tatarzyn, Wyspiańskiego
Ten odcinek podcastu może wywołać ciarki u arcybiskupa Jędraszewskiego. A także, i to już nie prawdopodobnie, a z pewnością wyjaśnia, w jakiej książce Kraków to istna wieża Babel, do której zmierza Bohdan Groźny. Przede wszystkim jednak autorzy...
-
![O tatarze, kumysie, araku - ale przede wszystkim jednak o Tatarach. W historii Krakowa]()
O tatarze, kumysie, araku - ale przede wszystkim jednak o Tatarach. W historii Krakowa
Żadne duże miasto w dzisiejszej Polsce nie ma tak bogatego dziedzictwa relacji ze światem islamu jak Kraków. Wynika to z jego pozycji przez wieki jako stolicy politycznej i handlowej Polski oraz położenia geograficznego.
-
![Białoruś - kraina meczetów. Ale stały one też w wielu innych sąsiedzkich krajach. Czasami stoją do dziś]()
Białoruś - kraina meczetów. Ale stały one też w wielu innych sąsiedzkich krajach. Czasami stoją do dziś
W wiekach od XVII do XX najwięcej meczetów w Europie, poza Bałkanami, Krymem, Kaukazem Płn., Tatarstanem było w Wielkim Księstwie Litewskim, w liczbach bezwzględnych na Białorusi, a jeśli chodzi o zagęszczenie na 1 km kwadratowy - na Litwie.
-
![Mińsk-Wilno-Warszawa: wspólna sprawa. Polskę z Białorusią i Litwą łączy historycznie Wielkie Księstwo Litewskie]()
Mińsk-Wilno-Warszawa: wspólna sprawa. Polskę z Białorusią i Litwą łączy historycznie Wielkie Księstwo Litewskie
Okazuje się, że hasło "Żywie Biełorus'" ma swoje korzenie w... powstaniu styczniowym. Co ważne nie jest to okrzyk po rosyjsku, a niewątpliwie w języku białoruskim. Język starobiałoruski był zresztą początkowo językiem urzędowym Wielkiego Księstwa...
-
![Kto walczył z niewiernymi szpadą do szaszłyków, a kto na galerach odbywał biznesową podróż]()
Kto walczył z niewiernymi szpadą do szaszłyków, a kto na galerach odbywał biznesową podróż
Oprócz Gdańska, także Toruń miał istotny wkład w rozwój polskiej orientalistyki (pierwsze pewne tłumaczenie Koranu na polski w alfabecie łacińskim). Natomiast historia Pomorza Zachodniego pokazuje, że dostęp do Bałtyku dawał wyjście na dużą skalę ...
-
![Gdańsk nie bez przyczyny odnalazł swą bratnią duszę w Amsterdamie]()
Gdańsk nie bez przyczyny odnalazł swą bratnią duszę w Amsterdamie
W tym odcinku "Lechistanu" znajdziecie nie tylko opowieść o magazynie strojów liturgicznych, pomieszczonym w najsłynniejszym gdańskim kościele, ale też m.in. opowieść o rodzie Groddecków: kupcu i armatorze i jego uczonych synach i wnukach, ich śla...
-
![Flaga, orzeł, hymn. Przed wyborami o symbolach narodowych - ale po 'Lechistańsku', oczywiście]()
Flaga, orzeł, hymn. Przed wyborami o symbolach narodowych - ale po "Lechistańsku", oczywiście
Nie, nie jest to zwykły wykład o symbolice i genezie barw polskiej flagi narodowej, o tym, skąd wziął się w polskim godle orzeł (przy okazji: kto zdjął mu koronę, a kto zakładał), a w każdym razie: nie tylko o tym. Autorzy sięgają też do tekstu...
-
![Skamieniały mocz rysia, wydzielina jelit kaszalotów, płonący kamyk, bernstein, jantar, amber. Bursztyn]()
Skamieniały mocz rysia, wydzielina jelit kaszalotów, płonący kamyk, bernstein, jantar, amber. Bursztyn
Był to jeden z najważniejszych towarów eksportowych z Polski do krajów islamskich, dlatego w tych dwustronnych relacjach jest obecny, i to w bardzo ciekawy sposób. Dzisiejszy "Lechistan" to historia bursztynu na ziemiach polskich, i nie tylko
-
![Gdyby nie mieszkańcy państwa krzyżackiego nie byłoby Warszawy?]()
Gdyby nie mieszkańcy państwa krzyżackiego nie byłoby Warszawy?
"Nie jesteśmy ksenofobiczni i niegościnni, ale mądrzy i nauczeni. Jak raz wpuścisz do domu obcego, możesz zgotować sobie wielką biedę" - co ten współczesny cytat, o stosunku Polaków do uchodźców, ma wspólnego z Krzyżakami?
-
![Witelon, ojciec optyki. 'Antidotarium' Jana Stanki. Orientalista Andrzej Akolut z Bierutowa. O naukowcach ze Śląska]()
Witelon, ojciec optyki. "Antidotarium" Jana Stanki. Orientalista Andrzej Akolut z Bierutowa. O naukowcach ze Śląska
Wrocław i Śląsk były jednymi z najważniejszych ośrodków nauki na ziemiach polskich, a nauka ta korzystała na wielką skalę z dorobku naukowego cywilizacji muzułmańskiej. Z drugiej strony na ziemiach śląskich następował rozwój orientalistyki na...
-
![Wielki deweloperski przekręt w XVI w.: rozbiórki pod pretekstem. Oraz Habsburgowie Ślązacy i Czesi]()
Wielki deweloperski przekręt w XVI w.: rozbiórki pod pretekstem. Oraz Habsburgowie Ślązacy i Czesi
"Lechistan" o Dolnym Śląsku to tym razem m.in. historia demontażu zabytków, które były rozbierane pod pretekstem, autorzy wyjaśniają, oczywiście, w jakim celu. Jest też o opolszczyźnie, i Erichu Lassocie spod Krapkowic, a także Václavie Vratislavi...
-
!['Lechistan' rusza w Polskę: na początek Wrocław, Odra i błogosławiony Czesław]()
"Lechistan" rusza w Polskę: na początek Wrocław, Odra i błogosławiony Czesław
W tym odcinku podcastu usłyszysz nie tylko o pochodzeniu nazwy rzeki Odra i wspomnianym bł. Czesławie, ale też o Janie Jądrowcu (i co to ma wspólnego z gałką muszkatołową), poznasz motywy krucjatowe Wrocławia, na koniec będzie Jan Kapistran i jego...
-
![O Mojżeszu, który pożyczył Karolowi pieniądze na kampanię wyborczą. I jak z dwóch diademów zrobić jeden krzyż]()
O Mojżeszu, który pożyczył Karolowi pieniądze na kampanię wyborczą. I jak z dwóch diademów zrobić jeden krzyż
Po ubiegłotygodniowym odcinku o szczerbcu, który zresztą nie miał o co i jak się wyszczerbić, dziś dalszy ciąg skarbów ze skarbca, a dokładniej: ze Środy Śląskiej. Autorzy podcastu opowiadają m.in. o skrzyneczce saraceńsko-sycylijskiej, zawierając...
-
![Szczerbiec, miecz koronacyjny, ma związek i z islamem i z judaizmem]()
Szczerbiec, miecz koronacyjny, ma związek i z islamem i z judaizmem
"Biedne chłopaki z ONR i konfederaci - mogą dostać apopleksji" - martwi się na początku podcastu Adam Balcer. A potem opowiada o związkach Piastów z Rzeszą oraz, podkreślając, że cały czas się uczy, chwali się, iż niedawno posiadł wiedzę o tym, co...
-
![Erotyzm przenikający się z religijnością. Szymanowski, Iwaszkiewicz, 'Król Roger'. 'Lechistan' z Pola Mokotowskiego III]()
Erotyzm przenikający się z religijnością. Szymanowski, Iwaszkiewicz, "Król Roger". "Lechistan" z Pola Mokotowskiego III
Młody Jarosław Iwaszkiewicz wychowywał się m.in. na "Baśniach tysiąca i jednej nocy", u Karola Szymanowskiego na półce z książkami stał Koran. Zaś opera "Król Roger", której prapremiera odbyła się w 1926 r. w Warszawie to wspólne dzieło tych dwóch...
-
![Bulunja, (I)kraku, Gn(i)azna, -r(a)t(i)-slaba. Oraz Sycylia po podboju normańskim, król Roger II i Iwaszkiewicz]()
Bulunja, (I)kraku, Gn(i)azna, -r(a)t(i)-slaba. Oraz Sycylia po podboju normańskim, król Roger II i Iwaszkiewicz
"Mamy tęczową zarazę, która zafascynowała się ciapatymi" - od tego zdania, brzmiącego niczym cytat z arcybiskupa Jędraszewskiego, zaczyna swą najnowszą opowieść Adam Balcer. Jest o Normanach i królu Rogerze II w poezji Jarosława Iwaszkiewicza, ale...
-
![Co łączy Sycylię, Bałkany, i Ukrainę. 'Lechistan' powraca, od razu do południowych Włoch]()
Co łączy Sycylię, Bałkany, i Ukrainę. "Lechistan" powraca, od razu do południowych Włoch
Sycylią zachwycali się m.in. Jan Parandowski, czy Zygmunt Krasiński w listach do Delfiny Potockiej. Wyznawał w tych listach, że marzy mu się, iżby Delfina towarzyszyła mu w smakowaniu uroków tego słonecznego miejsca na ziemi. W "Lechistanie" Adam...
-
![Bona Sforza: 'święta' wszystkich wegetarian, ale też trucicielka. I wybitna królowa]()
Bona Sforza: "święta" wszystkich wegetarian, ale też trucicielka. I wybitna królowa
Co mają ze sobą wspólnego Miechów, Mediolan, Sanok i Alfa Romeo? Ich historię, i herby, łączy Bona Sforza. W herbie rodu Sforzów jest smok w kształcie węża, pożerający człowieka. Kim jest ten człowiek, i czy naprawdę mamy do czynienia z konsumpcją...
-
![Bronisław Komorowski o politycznej grze wokół pamięci o 'Żołnierzach Wyklętych': Rządzący 'chcą budować fałszywy kult']()
Bronisław Komorowski o politycznej grze wokół pamięci o "Żołnierzach Wyklętych": Rządzący "chcą budować fałszywy kult"
- Uważam, że żołnierzom powojennej partyzantki należy się pamięć. Jednakże ta pamięć to także refleksja - mówił w TOK FM Bronisław Komorowski. Były prezydent, który przyczynił się do ustanowienia Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" ocenił, że "PiS...
-
![Grosze są w Turcji, Egipcie, Syrii, Jordanii, Libanie i Sudanie. Aha: no i w Polsce. Dlaczego? Wyjaśnia słowniczek 'Lechistanu']()
Grosze są w Turcji, Egipcie, Syrii, Jordanii, Libanie i Sudanie. Aha: no i w Polsce. Dlaczego? Wyjaśnia słowniczek "Lechistanu"
Ten podcast, druga część arabskiego słowniczka, jest nie tylko o groszu. Algorytm, gitara, benzyna, chemia, karmazyn, mocher a nawet wikariusz - te słowa, i kilkadziesiąt innych, wymienianych przez autorów "Lechistanu" w najnowszym odcinku, także...
-
!['Księgi Jakubowe' poprzez 'Rękopis znaleziony w Saragossie' niosą za sobą 'Księgę tysiąca i jednej nocy']()
"Księgi Jakubowe" poprzez "Rękopis znaleziony w Saragossie" niosą za sobą "Księgę tysiąca i jednej nocy"
"Był jedną z pierwszych książek totalnych, jakie przeczytałam w życiu" - mówiła o "Rękopisie znalezionym w Saragossie" noblistka Olga Tokarczuk dodając, że dzieło to zalicza do swojej "apteczki literackiej", do której sięga w chwilach pisarskiego...
-
![Kim naprawdę był Konrad Wallenrod? I czy był lepszy od J-23? I co ma do nich Sancho Pansa i koronawirus? 'Lechistan']()
Kim naprawdę był Konrad Wallenrod? I czy był lepszy od J-23? I co ma do nich Sancho Pansa i koronawirus? "Lechistan"
Nie wszyscy wiedzą, ale Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza powiązany jest z historią muzułmańskiej Hiszpanii. I o tym właśnie jest najnowszy odcinek "Lechistanu", autorzy odnajdują w nim także analogię losów Polaków i Maurów. Jest i o Almanzorze.
-
![Sprawdź, czy Twój prawuj nie obciął komuś głowy. I skąd wzięła się pierwsza koncepcja rozbioru Polski]()
Sprawdź, czy Twój prawuj nie obciął komuś głowy. I skąd wzięła się pierwsza koncepcja rozbioru Polski
Brytyjczycy, kraje islamu, oraz Polska i Polacy. Dziś, zapowiadana tydzień temu, druga część podcastu "Lechistan", opowiadająca o prowadzącym przez Polskę szlaku handlowym, z którego Brytyjczycy chętnie korzystali - i co z tego wynikło. Jest też...
-
![Nie tylko dywizjon 303 i dzisiejsi emigranci - Polacy mieli wpływ na kulturę Brytyjczyków znacznie wcześniej]()
Nie tylko dywizjon 303 i dzisiejsi emigranci - Polacy mieli wpływ na kulturę Brytyjczyków znacznie wcześniej
Podróż z Londynu do Stambułu przez Gibraltar zajmowała niegdyś 3 miesiące, przez Polskę pokonywało się tę trasę w miesiąc. To najprostsze wyjaśnienie faktu, że Polska położona między Bałtykiem a Morzem Czarnym odegrała rolę pomostu pomiędzy Wielką...
-
!['Lechistan' okołoświąteczny, czyli o mistycznym związku z Jezusem, Marią i św. Mikołajem w ramach synkretyzmu]()
"Lechistan" okołoświąteczny, czyli o mistycznym związku z Jezusem, Marią i św. Mikołajem w ramach synkretyzmu
Zdaniem autorów podcastu, na wschodnich ziemiach I RP funkcjonował fascynujący synkretyzm religijny pomiędzy islamem, chrześcijaństwem i innymi religiami. To wszystko brzmi bardzo poważnie, ale wewnątrz podcastu znajdziecie m.in. historię, jak...
-
![Mikołaj Kopernik - wiadomo: dorobek nie do przecenienia. Ale... kto go tak ładnie tej astronomii nauczył?]()
Mikołaj Kopernik - wiadomo: dorobek nie do przecenienia. Ale... kto go tak ładnie tej astronomii nauczył?
Podczas słuchania tego odcinka "Lechistanu" poznacie nie tylko nauczyciela Mikołaja Kopernika, profesora krakowskiej szkoły astronomicznej, usłyszycie też ponadto o niemieckich i islamskich wątkach życiorysu jednego z najwybitniejszych polskich...
-
![Ukryta opcja niemiecka, a nawet islamska - polski wkład w światową naukę. 'Lechistan']()
Ukryta opcja niemiecka, a nawet islamska - polski wkład w światową naukę. "Lechistan"
Główne postacie najnowszego wydania "Lechistanu" to Witelon, Piotr Kirsten, Dominik ze Skorogoszczy bardziej znany jako Dominicus Germanus de Silesia oraz Uług Bega i Al-Battani. Łączy ich ze sobą pasja wiedzy, fascynacja nauką - bo takiej właśnie...
-
![Gdyby nie Polacy, muzułmanie nie mieliby bomby atomowej? 'Lechistan']()
Gdyby nie Polacy, muzułmanie nie mieliby bomby atomowej? "Lechistan"
W tym odcinku "Lechistanu": związki Polaków z półwyspem indyjskim, czyli krajami takimi, jak Indie, Pakistan, Nepal czy Bangladesz i mieszkającymi tam muzułmanami. Pojawią się postacie takie, jak Erazm Kretkowski, Krzysztof Pawłowski, mjr Jan...
-
![Od Marszu Niepodległości do Selima Pijaka, czyli historia różańca z kawalerami maltańskimi w tle]()
Od Marszu Niepodległości do Selima Pijaka, czyli historia różańca z kawalerami maltańskimi w tle
Tym razem podcast okolicznościowy, na Święto Niepodległości. Czego naprawdę symbolem jest różaniec? A z jakiej kultury pochodzi? Nie, nie z chrześcijańskiej, tym bardziej nie z katolickiej. A wspomniany Selim Pijak to cesarz osmański. Dużo też...
