"Moja koleżanka (nazwisko do wiadomości redakcji) znalazła się dramatycznej sytuacji. Jako jedyna lekarka dyżuruje od kilku dób bez przerwy w jednym z domów opieki, mając pod opieką 88 pacjentów, z których duża część jest zarażona. Wszyscy przebywają w tym samym budynku, nie mają możliwości przeprowadzić ewakuacji. Stan chorych się pogarsza. Osoby przebywające w takich ośrodkach nie są w stanie same zawalczyć o swoje prawa" - tak brzmi dramatyczny list, który dostaliśmy od pani Karoliny, słuchaczki TOK FM.
W Polsce działają dzisiaj 824 domy pomocy społecznej - jest w nich ponad 80 tysięcy osób.
Problem jest ogólnopolski. Zwróciło na niego uwagę m.in. Polskie Forum Osób z Niepełnosprawnościami, które przekazało swoje rekomendacje w liście do prezydenta i premiera. Chodzi m.in. o podjęcie pilnych działań profilaktycznych, których celem byłoby ograniczenie transmisji zachorowań. By w jednym ośrodku nie przebywały osoby chore i zakażone koronawirusem. Dla osób starszych zakażenie może oznaczać śmierć, bo takie osoby są szczególnie narażone na szybki rozwój wirusa.
Może zachorować jedna trzecia pensjonariuszy?
Forum w swoim liście powołuje się na doświadczenia z innych krajów. "Jak wynika z reportaży m.in. BBC w Hiszpanii, Francji i Włoszech umarły już tysiące mieszkańców domów pomocy społecznej (często 40-50 proc. mieszkańców poszczególnych instytucji) i innych instytucji całodobowych, a przypadki zaniedbań są porażające (m.in. porzucenie mieszkańców czy pozbawienie jedzenia). Jeśli podobny kryzys nawiedzi Polskę, umrzeć może nawet jedna trzecia mieszkańców domów pomocy społecznej, zakładów opiekuńczo-leczniczych i zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, a zatem ponad 40 tysięcy osób z niepełnosprawnościami i seniorów" - czytamy w liście do naszych władz.
Rzecznik Ministerstwa Zdrowia Wojciech Andrusiewicz na środowej konferencji prasowej podkreślił, że kluczowe jest to, by pracownicy domów opieki dziś, w czasie pandemii, świadczyli swoje usługi wyłącznie w jednym miejscu. Jak podkreślił, takie są wytyczne, by potencjalnie nie przenosić wirusa do innych placówek.
W sprawie DPS-ów interweniowała m.in. Helsińska Fundacja Praw Człowieka. - Wskazaliśmy na szczególnie trudną sytuację w Domach Pomocy Społecznej objętych kwarantanną, ze względu na wystąpienie koronawirusa. Media donoszą o kolejnych przypadkach, w których DPS-y są odcinane od świata, zamykane dla świata zewnętrznego i w których pozostają osoby, które tam na co dzień przebywają, a także personel. Ten zaś nie daje rady z zapewnianiem bezpieczeństwa dla mieszkańców tych placówek - mówi mecenas Jarosław Jagura. - W naszej ocenie może to rodzić ryzyko narażenia zdrowia, a nawet życia osób, które tam przebywają. Stąd nasz apel o zwrócenie szczególnej uwagi na ten problem - dodaje nasz rozmówca.
Polskie Forum Osób z Niepełnosprawnościami w swoich rekomendacjach wskazało m.in. na konieczność powołania specjalnego zespołu zarządzania kryzysowego do spraw osób z niepełnosprawnościami czy na zapewnienie ciągłości świadczeń w DPS-ach (dopuszczono możliwość wsparcia ze strony Wojsk Obrony Terytorialnej). Wskazano również na konieczność izolacji osób zdrowych od chorych czy na stałe monitorowanie sytuacji w domach opieki.
Pani minister najpierw apelowała o maseczki, dziś mówi "monitorujemy"
W mediach społecznościowych początkowo pojawił się jedynie apel wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Iwony Michałek o szycie i dostarczanie maseczek do DPS-ów przez krawcowe i szwaczki, które szyją je na zasadach wolontariatu.
Apel przez szereg osób został skrytykowany. Pojawiły się pytania, co z odpowiedzialnością państwa, skoro to obywatele mają szyć maseczki dla podopiecznych opieki społecznej.
Ostatecznie w środę Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zamieściło na swojej stronie internetowej zalecenia dotyczące pandemii i funkcjonowania DPS-ów. Instrukcje zawierają m.in. następujące wskazania:
- monitorowanie stanu zdrowia personelu oraz bezwzględne niedopuszczanie do przychodzenia do pracy pracowników wykazujących objawy przeziębienia lub grypy,
- gwarantowanie ciągłości usług na poziomie obowiązującego standardu z uwzględnieniem zaleceń Ggłównego Inspektora Sanitarnego,
- w przypadku problemów z zapewnieniem ciągłości w świadczeniu usług, oddelegowanie - na wniosek organu prowadzącego - pracowników dziennych ośrodków wsparcia z terenu tej jednostki samorządu, których działalność została zawieszona na podstawie polecenia wojewody.
"Sytuacja wciąż jest trudna"
- Sytuacja zmienia się dynamicznie. Wczoraj odbyło się pierwsze, a dzisiaj kolejne spotkanie m.in. z panią minister. Uzyskaliśmy bardziej szczegółowe wytyczne. Dostaliśmy informację, że został m.in. skierowany transport ze środkami higienicznymi, dezynfekującymi, ochrony osobistej, dedykowany dla placówek całodobowych. Podjęto też decyzję o utworzeniu izolatoriów dla osób zakażonych, a niewymagających hospitalizacji i o powołaniu koordynatorów na poziomie powiatów - mówi Katarzyna Roszewska z Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami. Podkreśla, że sytuacja wciąż jest trudna i wymaga działań.
Jak wskazuje wiceminister Iwona Michałek, samorządom rekomendowano m.in. ograniczenie przyjmowania do DPS-ów nowych mieszkańców. Co ważne, wystosowano też zalecenie, aby wojewodowie traktowali pracowników domów opieki na równi z pracownikami służby zdrowia przy podziale środków higienicznych, środków ochrony osobistej.
- W związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa i rosnącymi potrzebami domów pomocy społecznej zdecydowaliśmy o przekazaniu dodatkowych 20 milionów złotych z rezerwy celowej budżetu państwa na wsparcie powiatów w prowadzeniu tych placówek. W czerwcu planujemy natomiast dokonanie ponownej weryfikacji potrzeb domów pomocy społecznej - wskazała wiceminister Iwona Michałek.
