Światowa Organizacja Zdrowia przyznała w 2018 roku, że traktowanie transpłciowości jako zaburzenia psychicznego jest niezgodne z wiedzą medyczną i przyczynia się do stygmatyzacji osób trans. Taki zapis pojawił się przy okazji aktualizacji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Zamiast sformułowań dotyczących zaburzeń psychicznych zostały wprowadzone dwie kategorie niezgodność płciowa u nastolatków i dorosłych, i niezgodność płciowa u dzieci.
Co to znaczy transpłciowy/transpłciowa?
Transpłciowość to literka T w skrócie LGBT odnoszącym się do tożsamości płciowej osób innych niż heteroseksualne. - Osoba transpłciowa to taka, która utożsamia się z płcią inną, niż przypisano jej przy urodzeniu - tłumaczył w audycji "Lepiej późno niż wcale" Slava Melnyk, dyrektor zarządzający w Kampanii Przeciw Homofobii. Tu ważne zastrzeżenie poczyniła prowadząca program Katarzyna Szustow: "Nie wiemy, czy taka osoba chce dokonać korekty płci".
Jak więc określać taką osobę, jak się do niej zwracać? Z pomocą przychodzi fundacja Trans-Fuzja, która przygotowała specjalny poradnik na ten temat. "Każda z osób transpłciowych posiada tzw. dead name. Jest to zestaw danych, które zostały nadane przy urodzeniu, a więc przed wykształceniem się w pełni tożsamości osoby, zupełnie bez możliwości jej udziału w podjęciu decyzji. Z jednej strony jest to oczywiste, że osoby obecne przy narodzinach osoby i rodzice nie mogli mieć pojęcia o tym, jak dalej potoczy się historia dziecka, więc nie można obarczać ich winą za błędny zestaw danych" - czytamy. Z drugiej strony, gdy tożsamość płciowa jest już wykształcona, a wobec danej osoby transpłciowej ostentacyjnie używa się starego zestawu danych, w takich sytuacjach może się ona czuć niekomfortowo.
"Przywoływanie dead name’u czy odnoszenie się do czasu sprzed coming outu albo korekty płci w niewłaściwy sposób ("jak byłeś jeszcze kobietą...") jest brakiem szacunku dla osoby transpłciowej i dla wysiłku, jaki musiała włożyć w życie w zgodzie ze sobą" - zwraca uwagę Trans-Fuzja.
Co istotne, transpłciowość nie jest jednorodna i nie zawsze oznacza dokładnie to samo. "Transpłciowość to termin-parasol, pod którym znajdziemy binarne osoby transpłciowe (transpłciowe kobiety, transpłciowych mężczyzn) i osoby niebinarne - czyli osoby, których tożsamość i rozumienie siebie wykracza poza utarte przekonanie, że istnieją tylko dwie płcie" - tłumaczy Trans-Fuzja.
Ważne jest również, by określić, czym jest transseksualność. - Jest to przyjmowanie zachowań płci przeciwnej. Najprostszym przykładem jest ubieranie się jak płeć przeciwna. Przy czym nie oznacza to, że dana osoba chciałaby przejść korektę płci - wyjaśniał w audycji Katarzyny Szustow Oktawiusz Chrzanowski ze Stowarzyszenia Miłość Nie Wyklucza.
Dlaczego Margot to Ona?
Wątpliwości i problemy stały się bardzo widoczne w związku ze sprawą Margot, niebinarnej aktywistki LGBT, aresztowanej w związku ze zniszczeniem furgonetki z homofobicznymi hasłami. Margot, czyli Małgorzata Sz., jest konsekwentnie określana przez policję i niektóre media jako mężczyzna - ponieważ takie dane figurują w jej dowodzie. Tak to tłumaczył m.in. na antenie TOK FM wiceminister Sebastian Kaleta.
Tymczasem osoba niebinarna to taka, która nie identyfikuje się z żadną z dwóch płci - ani męską, ani żeńską - bądź też identyfikuje się z obiema płciami na raz. I właśnie m.in. niebinarność mieści się w plusie, który towarzyszy skrótowi LGBT.
- Każda osoba ma moc i władzę, by sobie przypisać daną literkę, poczuć się dobrze z tym, kim jest. Nazywać się jakkolwiek chce i jakkolwiek jej pasuje - podkreślił Chrzanowski.
By dowiedzieć się jeszcze więcej o tym, co kryje się pod skrótem LGBT+, posłuchaj audycji:
