Trąba powietrzna w Dobrzycy w Wielkopolsce zniszczyła kilkadziesiąt domów, trąba powietrzna w Krakowie przewróciła żuraw, a dwie osoby w wyniku tej katastrofy poniosły śmierć. Z tornadami będziemy się musieli niestety coraz częściej mierzyć ze względu na globalne ocieplenie oraz idącą za nim zmianą klimatu.
Trąby powietrzne w Polsce. Czy będzie ich coraz więcej?
Jak wyjaśniał w rozmowie z Pawłem Sulikiem prof. Zbigniew Karaczun, ekspert Koalicji Klimatycznej, huraganowe wiatry czy nawet występujące od czasu do czasu w Polsce trąby powietrzne to zjawisko naturalne i normalne. - Natomiast rzeczywiście notujemy znaczący trend wzrostowy, jeśli chodzi o występowanie zjawisk ekstremalnych pogodowych w Polsce. To nie chodzi tylko o trąby powietrzne czy huraganowe wiatry, ale również o nawalne deszcze (...) oraz susze. Te zjawiska występują znacznie częściej i ten trend wzrostowy, czyli wzrost częstości ich występowania należy wiązać jednoznacznie z postępującymi skutkami zmiany klimatu - tłumaczył.
Jak powstają trąby powietrzne?
Istnieje nawet kilkanaście czynników powstawania trąb powietrznych. Na antenie TOK FM wyjaśniał je dr Szymon Walczakiewicz z Instytutu Nauk o Morzu i Środowisku Uniwersytetu Szczecińskiego, autor książki pt. "Regiony trąb powietrznych w Polsce".
- Pierwszy z nich to musi być dostęp do energii. Burza potrzebuje energii, żeby powstała. Żywi się nią żeby mogła w ogóle istnieć - podkreślił. Drugim czynnikiem wywołującym burze może być front atmosferyczny, czyli strefa przejściowa pomiędzy np. ciepłymi i zimnymi masami powietrza. Kolejny czynnik to tzw. skrętność kierunkową i prędkością wiatru w pionowym profilu troposfery. - To znaczy, że zmienia się prędkość wiatru na różnych poziomach idąc w górę. Czyli załóżmy, że przy ziemi wieje 10 km/h, natomiast wyżej potrafi wiać już o te kilkadziesiąt kilometrów więcej. Dodatkowo dobrze jest, jeśli mamy skrętność kierunkową wiatru, czyli na przykład przy ziemi wieje wiatr z południa, a już nieco wyżej na 3-5 km ten wiatr wieje z zachodu czy z północnego-zachodu. I wtedy takie burze potrafią być naprawdę dosyć groźne, dosyć silne - zaznaczył ekspert.
- W przypadku trąb powietrznych ważne jest, aby uskok prędkościowy wiatru był na umiarkowanych wartościach, żeby była dynamiczna atmosfera, żeby ten przepływ w atmosferze był podwyższony, dosyć zwiększony. Wtedy szanse na trąby powietrzne wzrastają - podkreślił dr Walczakiewicz.
Czy można przewidzieć powstanie tornada?
Czy zwykły człowiek, niebędący specjalistą może przewidzieć w terenie, że zbliża się trąba powietrzna? Jak podkreślił dr Szymon Walczakiewicz, zanim wyjdziemy w teren, trzeba najpierw sprawdzić, czy w ogóle istnieje szansa na burze. Ważnym sygnałem dla laika będzie chmura wirująca wokół własnej osi.
- Taka chmura nazywana jest superkomórką burzową. To taka matka czy królowa burz. Jeśli widzimy taką rotację, to istnieje pewne ryzyko, że powstanie tam trąba powietrzna - zaznaczył gość TOK FM oraz dodał: - Jeżeli widzimy, że u podstawy chmury znajduje się niżej położona chmura, która też obraca się wokół własnej osi - tzw. chmura stropowa - to już daje nam informację, że naprawdę sytuacja jest dosyć niebezpieczna i dobrze byłoby się od takiej chmury oddalić, pojechać w innym kierunku niż ten, w którym się ona przemieszcza.
Jak się chronić przed trąbą powietrzną? Gdzie się schować?
Przede wszystkim nie ignorujmy alertów pogodowych i starajmy się pozostać w budynku murowanym. Jak radzi dr. Szymon Walczakiewicz, najbezpieczniejszym miejscem w takim budynku jest piwnica, względnie pomieszczenie bez okien w środku domu np. łazienka bez okien, a najlepiej wanna. Połóżmy się w takim pomieszczeniu na wznak, zasłaniając twarz. Budynek drewniany niestety nie da nam schronienia, dlatego w razie zagrożenia trzeba z niego uciec. Jeśli tornado zaskoczy nas w terenie, szukajmy rowów melioracyjnych i zagłębień terenu i również połóżmy się w nich na wznak, zasłaniając twarz.
