500 plus dla obywatela Ukrainy. Osoby wyjeżdżające mogą stracić prawo legalnego pobytu i wypłaty świadczeń. Zapłacą też odsetki
Obywatele Ukrainy, którzy korzystają w naszym kraju ze świadczenia 500 plus czy rodzinnego kapitału opiekuńczego (do takich świadczeń mają prawo jedynie ci, którzy przybyli do Polski po 23 lutego 2022 w związku z działaniami wojennymi w Ukrainie), mają obowiązek zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) swojego wyjazdu z Polski, inaczej zapłacą odsetki za nielegalnie pobierane świadczenia.
Zgodnie z przepisami, wyjazd na okres powyżej jednego miesiąca pozbawia uchodźcę z Ukrainy prawa do legalnego pobytu, a tym samym – do pobierania świadczenia rodzinnego.
- Konsekwencją utraty prawa do legalnego pobytu w Polsce jest utrata przez niego prawa do wypłat dla rodzin, czyli 500+, RKO i żłobkowego. Dlatego ważne jest, aby obywatele Ukrainy, którzy złożyli wnioski o wypłaty i planują wyjazd z Polski, poinformowali o tym ZUS. Szczegółowa instrukcja, jak to zrobić, znajduje się na naszej stronie internetowej – wyjaśniła regionalna rzeczniczka prasowa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na Dolnym Śląsku, Iwona Kowalska-Matis dla portalu infor.pl.
Rezygnację z 500 plus zgłoś przed wyjazdem z Polski
Zgodnie z przepisami, uchodźcy wyjeżdżający z Polski mogą zgłosić swój wyjazd przez formularz POG (czyli tzw. pismo ogólne). Można go wypełnić przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS.
W sytuacji, gdy Zakład ma wątpliwości co do otrzymania 500 plus przez świadczeniobiorcę, może wezwać do udzielenia wyjaśnień osobiście. Dlatego tak ważne jest dopełnienie formalności jeszcze przed wyjazdem.
ZUS zweryfikuje pobyt uchodźcy w Polsce
Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma narzędzia, dzięki którym potrafi zweryfikować pobyt uchodźcy z Ukrainy w Polsce.
- ZUS ma dostęp do różnych państwowych rejestrów. Chodzi np. o system informacji oświatowej czy centralny wykaz ubezpieczonych. W razie potrzeby będziemy mogli korzystać ze specjalnego rejestru obywateli Ukrainy, prowadzonego przez Straż Graniczną – tłumaczy rzeczniczka ZUS.
Weryfikacja jest możliwa nie tylko wtedy, gdy uchodźcy z Ukrainy postanowią wrócić do swojego kraju, ale również w sytuacji, gdy zdecydują się na przeprowadzkę do innego kraju Unii Europejskiej. Jak powiedziała rzeczniczka ZUS, w ramach współpracy międzynarodowej pomiędzy instytucjami, ZUS ma też możliwość uzyskania informacji o pobycie obywatela Ukrainy w innym państwie członkowskim UE/EFTA i dotyczącym go tamże postępowaniu o przyznanie świadczeń rodzinnych.
Polacy mieszkający za granicą nie mają prawa do 500 plus. Jest tylko jeden wyjątek
A co z Polakami mieszkającymi i pracującymi za granicą? Czy mogą pobierać w Polsce świadczenie 500 plus w sytuacji, gdy są tu wciąż zameldowani? Okazuje się, że sam meldunek nie wystarczy – warunkiem przyznania i legalnej wypłaty świadczenia jest mieszkanie na stałe w Polsce. Mieszkając za granicą, rodzina może się ubiegać o świadczenia rodzinne w kraju zamieszkania.
Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, w której jeden z rodziców/opiekunów prawnych dziecka mieszka z nim w Polsce (i tu otrzymuje świadczenie), zaś drugi pracuje poza jej granicami. Prawo do świadczenia jest w takiej sytuacji (jeśli jeden z rodziców mieszka w UE) ustalane w oparciu o unijne przepisy dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
