Problemy z zakupem węgla. Jak doszło do kryzysu energetycznego? Winna nie tylko wojna
Od zeszłego roku ceny węgla wzrosły drastycznie. Szacunkowo tona węgla podrożała nawet o 300%, z 800 zł za tonę do 2000-3000 zł. Zapotrzebowanie jest ogromne, bo z węgla do ogrzewania domów korzysta kilka milionów Polaków. To nadal najczęściej używany surowiec grzewczy. Według raportu CBOS w ciągu trzech lat odsetek osób deklarujących ogrzewanie węglem spadł z 59 do 50 proc. Z badania "Termomodernizacja - potrzeby i plany" wynika też, że wśród osób deklarujących takie rozwiązanie, większość niestety korzysta ze starych pieców.
Ile trzeba będzie zapłacić za węgiel do ogrzewania własnego domu?
Jak tłumaczył Rafał Jedwabny, przewodniczący Sierpnia'80 w Polskiej Grupie Górniczej w rozmowie z TOK FM : "surowiec najlepszej jakości, który wyjeżdża od nas z kopalni, kosztuje ok. 1100 zł. A tańsze można kupić u nas nawet za 800 zł. Niestety nikt w dalszym ciągu nie chce uporządkować handlu węglem. Dlatego mam informacje, że węgiel oddajemy tym sławnym dilerom, którzy odprzedają go na place składowe. PGG posiada ich listę. Oni biorą węgiel za 800-900 zł z kopalni i nawet go nie widzą, tylko odsprzedają na place składowe, nakładając 200-250 proc. marży. To grupa dość zamknięta. Ktoś miliardy na tym zarabia i to nie górnicy - mówił rozmówca Jacka Żakowskiego.
Jedwabny dodał, że do tego na placach składowych doliczane jest 100-150 zł marży i cena węgla rośnie do nawet 2650 zł za tonę.
Węgiel jest nie tylko bardzo drogi, ale także niedostępny na rynku. W kopalniach węgiel jest dużo tańszy, ale trudny do zakupienia. Wojna na Ukrainie i embargo na rosyjski surowiec wpłynęły na rekordowy wzrost cen węgla. Producenci za tę sytuację obwiniają spekulantów, czyli pośredników w sprzedaży, którzy skupują węgiel po 1000-1100 zł za tonę i sprzedają po zawyżonych cenach - 200-250% drożej.
Kryzys energetyczny w Europie nie zaczął się jednak od inwazji Rosji na Ukrainę, ale było go widać już w ubiegłym roku. - Cały czas informowaliśmy, żeby zwiększyć wydobycie, ale nikt nie był tym zainteresowany. Polski rząd już w zeszłym roku wiedział, że zostaniemy bez węgla, bo wykończyliśmy polskie kopalnie. Więc niech teraz nikt się nie przykrywa napaścią Rosji na Ukrainę - stwierdził Rafał Jedwabny.
W najbliższym sezonie grzewczym może nawet surowca zabraknąć. Dlatego Polacy robią zapasy, w obawie, że przed sezonem grzewczym węgiel będzie jeszcze droższy albo nie uda się go kupić.
Dla kogo tańszy węgiel? Sprawdź jak uzyskać dopłatę do węgla i jak go kupić
Rząd obiecywał program wsparcia i dopłaty do węgla z powodu astronomicznych cen. We wtorek 14 czerwca rząd przyjął projekt ustawy dotyczącej gwarantowanej ceny węgla dla gospodarstw domowych oraz dopłat do węgla dla firm, które zdecydują się na sprzedaż węgla po niższej cenie. Na ten cel planuje przeznaczyć 3 mld zł.
Programem wsparcia zostaną objęci odbiorcy indywidualni, ale również spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, które używają węgla do ogrzewania. Gwarantowana cena węgla wyniesie 996 zł za tonę - to cena średnia surowca według danych GUS za poprzedni rok.
Rząd wprowadzi także limity ilościowe za zakup tańszego węgla. Jest to w przeliczeniu, zarówno na spółdzielnie, wspólnoty, jak i na gospodarstwa indywidualne trzy tony dla każdego gospodarstwa domowego .
Z programu dopłat do węgla skorzystamy, kupując surowiec w składzie prywatnym, który przystąpi do programu, lub zamawiając go przez sklep internetowy PGG. Należy tam przedstawić zaświadczenie z CEEB (Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków), które daje prawo do otrzymania węgla w gwarantowanej przez rząd cenie, maksymalnie do 3 ton.
Dopłaty do węgla - od kiedy i w jakiej wysokości ruszą pieniądze?
Jak podano na stronie gov.pl rząd przeznaczy na pomoc dla indywidualnych odbiorców węgla 3 mld zł, a maksymalna wysokość rekompensaty za sprzedaż 1 tony węgla wyniesie 750 zł brutto. Ustawa dotyczy tylko węgla, który wszedł na polski rynek po 16 kwietnia, czyli po wprowadzeniu embarga na rosyjski węgiel.
Firmy, które zdecydują się na sprzedaż węgla, ale także brykietu oraz pelletu po niższych cenach, otrzymają rekompensatę z tytułu potencjalnie utraconych zysków. Warunkiem otrzymania rekompensaty będzie zarejestrowanie firmy w Polsce i sprzedaż odbiorcom indywidualnym węgla po cenie nie wyższej niż gwarantowana przez rząd cena 996 zł brutto za tonę.
Rekompensaty dla sprzedawców węgla będą wypłacane przez Zarządcę Rozliczeń SA, który będzie odpowiedzialny m.in. za weryfikację wniosku o wypłatę rekompensaty i kompletność wymaganych dokumentów.
Jednak tu jednak kruczek: to od sprzedawcy surowca będzie zależeć, czy przystąpi do rządowego programu. Może okazać się, że nie będzie wielu chętnych na sprzedaż węgla po cenie 996 zł za tonę i odebranie 750 zł rekompensaty. Większość przedsiębiorców może nadal korzystać z braku rosyjskiego surowca na polskim rynku.
Jak kupić węgiel z PGG? Rząd chce przekierować zapasy polskiego węgla do Polskiej Grupy Górniczej (PGG). Od sierpnia ma również zacząć działać sieć składów PGG, które zwiększą jego dostępność dla odbiorców indywidualnych.
Ustawa czeka jeszcze na ścieżkę legislacji - musi przejść przez Sejm, Senat i uzyskać podpis prezydenta. Rządowy program dopłat do węgla oraz jego ceny gwarantowanej dla gospodarstw domowych powinien wejść w życie na początku sierpnia 2022.
Czy wiesz, że możesz słuchać TOK FM przez internet bez reklam? W Radiu TOK + Muzyka zamiast reklam usłyszysz muzykę. Kup TOK FM Premium w promocyjnej cenie 1 zł za pierwszy miesiąc, później 13,99 zł za każdy kolejny.
Nie czekaj, wypróbuj Radio TOK FM bez reklam!
