Rok akademicki 2022/23 - łatwo nie będzie. Wysokie koszty i odpływ kadry to tylko część problemów uczelni

Na blisko 400 uczelniach prawie 1,2 mln studentów rozpocznie w październiku nowy rok akademicki. Rektorzy jednak obawiają się m.in. rosnących kosztów funkcjonowania, w tym energii i usług. Mówią też o niskich płacach pracowników naukowych. - Wszystko to zagraża podstawom funkcjonowania uczelni - alarmuje prof. Wiesława Banyś, rzecznik Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich. Co jeszcze wzbudza niepokój środowiska akademickiego?

Według danych udostępnionych PAP przez Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy (OPI PIB) w Polsce jest blisko 100 tys. nauczycieli akademickich, ok. 28,5 tys. doktorantów i blisko 1,2 mln studentów. 

Żacy studiują na 369 uczelniach: 131 publicznych, 221 niepublicznych i 17 kościelnych. Wśród kadry akademickiej w Polsce jest ok. 9,7 tys. profesorów, ponad 21 tys. doktorów habilitowanych i ok. 45,8 tys. doktorów. To najnowsze dostępne dane - za grudzień 2021 r.

Rok akademicki 2022/23. Coraz mniej studentów na uczelniach publicznych

W ciągu pięciu ostatnich lat liczba osób kształcących się na uczelniach w Polsce zmniejszyła się o 5 proc. Trend spadkowy można było zaobserwować jedynie na uczelniach publicznych i kościelnych. Na uczelniach niepublicznych liczba studentów wzrosła o 27 proc. wśród ogółu studentów oraz o prawie 40 proc. w grupie cudzoziemców.

Rozpoczęcie roku akademickiego 2022. Liczną grupę studentów stanowią cudzoziemcy

W roku akademickim 2021/2022 r. studiowało w Polsce prawie 86 tys. cudzoziemców. Ponad połowa z nich pochodzi z państw sąsiadujących – przede wszystkim z Ukrainy (36 tys.) i z Białorusi (11 tys.). W 2021 r. do grupy 10 krajów, skąd pochodzi najwięcej studentów zagranicznych, dołączyły państwa afrykańskie – Zimbabwe i Nigeria. 

Zagraniczni studenci stanowią obecnie blisko 7 proc. ogółu studentów w naszym kraju - dwanaście lat temu było ich zaledwie blisko 1 proc. Trend wzrostowy utrzymuje się od 2005 roku.

Rok akademicki 2022/23. Uczelnie boją się wysokich kosztów energii

Prof. Banyś rzecznik Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich wskazał na szereg problemów. Przedstawiciele uczelni wyższych obawiają się lawinowo rosnących kosztów funkcjonowania uczelni, w tym energii i różnego typu usług. Niepokoją ich również zbyt niskie płace wykładowców (biorąc pod uwagę wielką drożyznę i wielką inflację). W tym kontekście obawiają się również odchodzenia z pracy pracowników naukowych, a co się z tym wiąże, coraz większego pogłębiania się naukowej luki pokoleniowej. 

- Wszystko to zagraża podstawom funkcjonowania uczelni i wypełniania przez nich zasadniczych funkcji naukowych i dydaktycznych, nie wspominając już o innych - zaalarmował prof. Banyś.

Według niego są to fundamenty, których nie da się naprawić bez działań ministerstwa i rządu i dodatkowych środków finansowych.

Nowy rok akademicki. Czy na uczelniach wróci nauka zdalna?

Jeżeli nakłady przeznaczone na uczelnie wyższe nie zostaną zwiększone, a rachunki za prąd i ogrzewanie wzrosną, wielu rektorów zapewne zdecyduje się na cięcie kosztów. Wówczas istnieje duże prawdopodobieństwo, że na wielu uczelniach powróci nauka zdalna. 

Jeszcze przed rozpoczęciem roku akademickiego o przejściu w tryb nauki zdalnej, związanej z ograniczeniem kosztów ogrzewania placówki,  poinformowały władze Szkoły Filmowej w Łodzi. 

Naukę zdalną rozważają już także władze innych uczelni, m.in: Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,  w ramach zjazdów studiów zaocznych oraz niektóre wydziały Uniwersytetu Łódzkiego. 

Wzrost cen energii, uderzający w polskie uczelnie może jednak spowodować, że wiele z nich zdecyduje się pójść w ślady łódzkiej filmówki, przedłużając przerwę świąteczną i przesuwając semestr letni w czasie lub podejmując decyzję o zmianie trybu nauki na wydziałach na zdalny - czytamy na stronach Wirtualnej Polski.

Kiedy rozpoczyna się nowy rok akademicki?

Zgodnie z ustawą rok akademicki rozpoczyna się 1 października, a kończy 30 września następnego roku i podzielony jest na dwa semestry. Ustalenie szczegółowego kalendarza - na który składają się m.in. terminy zajęć dydaktycznych, sesji egzaminacyjnych oraz przerw między semestralnych - leży w gestii każdej uczelni z osobna.

TOK FM PREMIUM