Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia ponad 4,2 mln osób rocznie umiera przedwcześnie z powodu zanieczyszczeń powietrza cząstkami stałymi - PM2.5. Powodują one bowiem różne schorzenia, w tym choroby sercowo-naczyniowe, oddechowe i nowotwory.
Stężenie cząstek PM2,5 odpowiada za 1,5 mln dodatkowych zgonów na świecie
Nowa analiza wykonana przez zespół z McGill University pokazuje, że liczba ta może być znacznie wyższa. Badacze odkryli bowiem, że ryzyko zgonu rośnie już przy bardzo niskich stężeniach wspomnianych cząstek.
- Odkryliśmy, że stężenie cząstek PM2,5 na zewnątrz, może odpowiadać za 1,5 mln dodatkowych zgonów na świecie rocznie. To dlatego, że działają one już przy bardzo niskim stężeniu, którego wcześniej nie brano pod uwagę - mówi prof. Scott Weichenthal, główny autor pracy opublikowanej na łamach "Science Advances".
Naukowcy doszli do takich wniosków po przeanalizowaniu informacji na temat aż 7 mln mieszkańców Kanady i stanu powietrza, zbieranych przez 25 lat. To kraj o wyjątkowo niskim stężeniu zanieczyszczeń, dlatego jest doskonałym miejscem do badania wpływu ich niskich stężeń.
Stężenie PM2,5. Nowe ustalenia WHO
Tymczasem niedawno WHO ustaliła nowe, ambitne zalecenia, które zamiast 10 mikrogramów na metr sześcienny - jako bezpieczne średnioroczne stężenie - wskazują zaledwie 5 mikrogramów .
- Najważniejszy wniosek z naszego badania jest taki, że globalne korzyści zdrowotne z wprowadzenia nowych wytycznych WHO będą prawdopodobnie dużo większe, niż mogło się wydawać - mówi prof. Weichenthal.
Naukowcy uważają, że wiele istotnych informacji mogą jeszcze przynieść kolejne badania.
- Następne kroki nie powinny koncentrować się już tylko na masie cząstek, ale także bliżej przyglądać się ich składowi. Niektóre cząstki są prawdopodobnie bardziej szkodliwe od innych. Jeśli lepiej to zrozumiemy, może to nam pomóc w dużo sprawniejszym określaniu odpowiednich regulacji poprawiających zdrowie całego społeczeństwa - podkreśla ekspert, współautor publikacji.
Pył zawieszony PM10 i PM2,5. Dlaczego są tak szkodliwe i niebezpieczne?
Pył zawieszony jest mieszaniną cząstek stałych i kropelek cieczy utrzymujących się w powietrzu. Cząsteczki te zawierają różne składniki jak np.: siarkę, związki organiczne (np. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne), metale ciężkie, dioksyny oraz alergeny (takie jak pyłki roślin i zarodniki grzybów). Pył PM10 zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 10 µm, natomiast pył drobny PM2,5 cząstki o średnicy mniejszej niż 2,5 µm.
Szkodliwość pyłu dla zdrowia osób eksponowanych związana jest ściśle z wielkością i składem chemicznym ziaren.
Pył drobny o średnicy poniżej 2.5 µm jest najbardziej niebezpieczny. Dociera on do pęcherzyków płucnych a nawet penetruje do naczyń krwionośnych, a stamtąd do krwiobiegu, stąd jest zarówno szkodliwy dla układu oddechowego jak i układu krążenia. Większe ziarna pyłu mogą powodować stany zapalne spojówek oraz błony śluzowej nosa i gardła. Osoby cierpiące na choroby serca i płuc, a także osoby starsze i dzieci uważa się za bardziej podatne na szkodliwe działanie pyłu zawieszonego. Zagrożone są także osoby aktywne fizycznie. Wysiłek fizyczny powoduje, że oddychamy szybciej i głębiej, wdychając jednocześnie więcej szkodliwych cząstek - czytamy na stronie smog.imgw.pl.
W przypadku osób starszych badania dowodzą, iż wysoki poziom pyłu zawieszonego jest związany ze zwiększeniem ryzyka hospitalizacji, a nawet zgonu z powodu chorób płuc i chorób sercowo-naczyniowych.
Długotrwałe narażenie na wysokie stężenia pyłu zawieszonego sprzyja wystąpieniu przewlekłej zaporowej choroby płuc, a także zmniejszeniu sprawności i wydolności płuc. Krótkoterminowe narażenie na wysokie stężenie może nasilać objawy choroby płuc, różnych chorób o podłożu alergicznym (astma, egzema, katar sienny, zapalenie spojówek) i chorób serca (zwiększona krzepliwość krwi, zaburzenia rytmu), a także zwiększać podatność na infekcje dróg oddechowych - czytamy w portalu.
Dotychczasowe dopuszczalne normy stężenia pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5
Dotychczasowe normy stężeń pyłu zawieszonego zalecane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) to:
norma średniego 24-godz. stężenia pyłu PM10: 50 µg/m3
norma średniego rocznego stężenia pyłu PM10: 20 µg/m3
norma średniego 24-godz. stężenia pyłu PM2,5: 25 µg/m3
norma średniego rocznego stężenia pyłu PM2,5: 10 µg/m3
Źródło: PAP/ IMGW/ Science.org
