Twórcą idei jest krakowski architekt Stanisław Drabczyński. O budowę pomnika stara się od dwóch lat. Początkowo w okolicach Krakowa, teraz w gminie Chęciny. W listopadzie ubiegłego roku "Gazeta Wyborcza" pisała o wizycie krakowskiej delegacji u burmistrza Chęcin Roberta Jaworskiego. - Nie chcemy za wcześnie o tym mówić, zanim nie będzie lokalizacji. Wtedy dopniemy sprawę na ostatni guzik i poinformujemy opinię społeczną - mówił wtedy "Gazecie" Drabczyński.
Oficjalna prezentacja dla Rady Miasta odbyła się w piątek. Według "Dziennika Polskiego" projekt pomnika bardzo się spodobał. Burmistrz Chęcin powiedział gazecie, że miasto chciałoby przekazać twórcom projektu teren o wielkości ok. 30 hektarów w miejscowości Mosty, niedaleko od słynnych ruin chęcińskiego zamku. Głosowanie w tej sprawie ma się odbyć za kilka tygodni, ale według relacji "Dziennika Polskiego", po reakcjach radnych można wnioskować, że większość popiera budowę monumentu.
21 tys. 857 figur ofiar Katynia z dziurami w głowie
Pomnik, którego wizualizację zamieszczono na stronie internetowej pomnikofiarkatynia.pl , byłby największą tego typu budowlą w Polsce. "Gazeta Wyborcza" porównywała go do słynnej chińskiej terakotowej armii i pomnika Holocaustu w Berlinie. Ma składać się ze strzelistego monumentu i 21 tys. 857 figur ludzkiej wielkości ustawionych przed na betonowych cokołach. Dokładnie tylu Polaków zostało zamordowanych w Katyniu przez Sowietów. "Niech milczące figury - z imieniem, nazwiskiem, stopniem wojskowym i.... dziurą w głowie - staną w ostatnim ordynku" - tak opisują swoją wizję pomysłodawcy. Projekt figur stworzył rzeźbiarz Marian Gołogórski.
Pierwszym etapem realizacji miałoby być uzbrojenie terenu, zbudowanie alejek i posadowienie cokołów. Według Radia Kielce twórcy wyceniają ten etap na 11 milionów złotych. W następnej kolejności przy pomniku miałaby powstać pełna infrastruktura turystyczna oraz centrum konferencyjne i muzeum. Stawianie samych figur na cokołach mogłoby trwać nawet przez "kilka pokoleń". Byłoby finansowane przez prywatnych darczyńców oraz ze środków Fundacji "Pomnik Ofiar Katynia", która stoi za całym przedsięwzięciem.
Fundację tworzą ludzie związani ze środowiskiem prawicowej "Gazety Polskiej". Przewodniczącym Rady Fundacji jest Tomasz Sakiewicz, redaktor naczelny "GP", a jej członkami m.in. twórca koncepcji pomnika Stanisław Drabczyński oraz znany kompozytor Jan Kanty-Pawluśkiewicz, który skomponował muzykę do animacji komputerowej prezentującej gotowy monument.
Związek Sybiraków "za", Federacja Rodzin Katyńskich "przeciw"
Projekt pomnika budzi kontrowersje i spory. - To księżycowy pomysł. Za pieniądze, które pochłonęłaby budowa, mógłby powstać niejeden dom opieki czy szpital ku czci pomordowanych oficerów. W Polsce nie brakuje już krzyży, tablic i pomników, które ich upamiętniają. Urna z Katynia spoczywa koło grobów królewskich na Wawelu - mówił w 2008 roku "Gazecie Wyborczej" Andrzej Skąpski, prezes Federacji Rodzin Katyńskich, który odmówił przewodniczenia komitetowi budowy pomnika.
Z kolei znanej krakowskiej aktorce Annie Dymnej projekt się podoba: - Pomysł jest godny uwagi. To byłoby przemawiające do ludzi ostrzeżenie przed wojennym horrorem. Podczas wizyty u kardynała Dziwisza widziałam prezentację pomnika i zrobiła ona na mnie duże wrażenie. Ale od tego czasu nie miałam kontaktu z autorami pomysłu - mówiła "Gazecie Wyborczej".
Według "Dziennika Polskiego" projekt znalazł też poparcie Związku Sybiraków i samego prezydenta Lecha Kaczyńskiego. - W czwartek otrzymaliśmy informację, że budowę pomnika objął Patronatem Honorowym Prezydent RP - powiedział gazecie Stanisław Drabczyński.
