Jak zapowiedział w poniedziałek (28.02.2022) przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel w rozmowie z francuską stacją telewizyjną BFM, wkrótce będzie miała miejsce debata na temat członkostwa Ukrainy w Unii Europejskiej. W niedzielę (27.02.2022), zadeklarowała to również przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.
Z nieoficjalnych informacji PAP wynika również, że gotowy jest już wniosek Ukrainy o członkostwo w Unii Europejskiej. Wkrótce może zostać podpisany przez prezydenta Ukrainy i złożony w Brukseli. W jego przygotowanie zaangażowani byli bezpośrednio polscy dyplomaci w Brukseli.
Dlaczego Ukraina nie jest w unii Europejskiej? Wyjaśniamy
Ukraina nie jest członkiem UE, jednak utrzymuje z nią stosunki od 1994 r., gdy podpisano układ o partnerstwie i współpracy. Kiedy Polska weszła do Unii Europejskiej w maju 2004 roku razem z Cyprem, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, ze Słowacją, Słowenią i Węgrami, co stanowiło największe w historii rozszerzenie granic UE – powiązania Ukrainy z Rosją wciąż uniemożliwiały jej członkostwo w układzie państw europejskich.
W grudniu 2009 roku, podczas szczytu UE-Ukraina obie strony uznały, że większość prac nad umową stowarzyszeniową zostało zakończonych. Cały proces został wstrzymany po zmianie kursu ukraińskiej polityki w wyborach w 2010 roku, kiedy to zwyciężył prorosyjski kandydat Wiktor Janukowycz, a szefowa prounijnego rządu Ukrainy Julii Tymoszenko została uznana za winną defraudacji podczas podpisania umowy gazowej z Rosją w styczniu 2009 r. W 2011 skazano ją na 7 lat więzienia.
Ze względu na niezmiennie rosyjską orientację ukraińskiej polityki zagranicznej, podczas 14. szczytu w Brukseli w 2010 r. UE niechętnie podeszła do starań Ukrainy o podpisanie umowy stowarzyszeniowej. W 2011 r. powiedziano wyraźnie, że podpisanie takiej umowy będzie zależeć od stanu demokracji na Ukrainie. W 2012 roku podjęto kolejne negocjacje. Zostały one jednak zawieszone przez rząd Janukowycza w listopadzie 2013 r. Po tej decyzji w Ukrainie doszło do prounijnych demonstracji zwanych Euromajdanem. Ukraińska rewolucja doprowadziła w lutym 2014 do odwołania Wiktora Janukowycza. W tym samym roku nowe władze z premierem Arsenijem Jaceniukiem i prezydentem Petro Poroszenko podpisały w Brukseli umowę stowarzyszeniową z Unią Europejską.
Od 2014 Ukraina jest więc krajem stowarzyszonym UE, a 1 stycznia 2016 także członkiem unijnej strefy wolnego handlu. 11 lipca 2017 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła decyzję o zawarciu w imieniu UE układu stowarzyszeniowego z Ukrainą. Był to ostatni krok w procesie ratyfikacji układu i pozwolił na jego stosowanie od początku września 2017 roku.
W 2019 roku zmieniono konstytucję Ukrainy, w preambule Ustawy Zasadniczej, trzech artykułach i przepisach przejściowych zastosowano zapisy, które miały umożliwić formalne ubieganie się kraju o członkostwo w UE w 2024 roku.
Dlaczego Ukraina nie jest w Unii? Konieczne negocjacje akcesyjne
Każde państwo ubiegające się o członkostwo w Unii musi przejść negocjacje akcesyjne, które toczą się między ministrami i ambasadorami członków UE oraz krajem kandydującym. W normalnym trybie pierwszy etap obejmuje rygorystyczny przegląd zgodności prawa kraju kandydującego z prawem unijnym; w kolejnym kroku przedmiotem metodycznych negocjacji są poszczególne obszary prawa wspólnotowego, które kandydujący kraj musi przyjąć, wdrożyć i egzekwować. Regularnie monitorowane są reformy polityczne i gospodarcze kandydującego kraju. Cały proces kończy się podpisaniem i ratyfikacją traktatu o przystąpieniu dopiero, kiedy oczekiwania obu stron są spełnione.
Aktualnie negocjacje akcesyjne przystąpienia do UE dotyczą Serbii, Czarnogóry i Turcji. Wstrzymane są rozpoczęte już negocjacje z Islandią.
Ukraina w UE. Czy będzie przyspieszona procedura?
"Ukraina przygotowuje właśnie oficjalny wniosek do UE o przyjęcie do Wspólnoty, a Komisja Europejska i Rada będą musiały zająć w tej sprawie stanowisko. Myślę, że poświęcona temu tematowi debata odbędzie się wkrótce" - powiedział w wywiadzie dla kilku agencji prasowych, w tym PAP, przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel.
„Rząd Zełenskiego i władze ukraińskie zabiegają o przyjęcie do UE od pewnego czasu" – powiedział Michel. Jak dodał, w tej kwestii w krajach UE są różne stanowiska, które zostały wyrażone na ostatnim posiedzeniu Rady Europejskiej.
Przypomniał również, że Zełenski wziął udział w ostatnim szczycie unijnym, łącząc się z unijnymi liderami. „Jeśli będzie to możliwe, zaproszę go też na kolejne posiedzenie Rady Europejskiej" – zapowiedział Michel.
Czy członkowie UE rozważają przyspieszoną procedurę akcesyjną dla Ukrainy? Tego na razie nie wiadomo, władze unijne nie potwierdzają takiej informacji.
Za przyspieszoną ścieżką członkostwa Ukrainy w Unii Europejskiej opowiada się Polska. Według prezydenta Andrzeja Dudy status kandydata powinien być udzielony natychmiast, a rozmowy o członkostwie rozpoczęte niezwłocznie po tym.
![]Konferencja prasowa prezydenta Dudy po posiedzeniu Rady Bezpieczenstwa Narodowego w Warszawie](https://bi.im-g.pl/im/a7/d7/1a/z28147623II,-Konferencja-prasowa-prezydenta-Dudy-po-posiedzeni.jpg)
