Badania to potwierdzają. Żywność wysoko przetworzona bardzo niebezpieczna dla zdrowia
Dwa duże badania (link: https://www.bmj.com/content/378/bmj-2021-068921) opublikowane we wrześniu 2022 roku przez BMJ (British Medical Journal – brytyjskie naukowe czasopismo medyczne) wskazują na powiązania między wysokim spożyciem wysoko przetworzonej żywności a zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, jelit (raka jelita czy choroby Leśniowskiego-Crohna) i w konsekwencji – przedwczesnej śmierci.
Odkrycia dostarczają dalszych dowodów na poparcie polityki ograniczającej spożycie tego typu jedzenia. Pokazują konieczność przeformułowania wytycznych żywieniowych na całym świecie, zwracając większą uwagę na stopień przetworzenia żywności wraz z zaleceniami dotyczącymi składników odżywczych.
Żywność wysoko przetworzona. Co to takiego?
Produkty wysoko przetworzone w naszej diecie obejmują:
- gotowe, pakowane wypieki,
- różnego rodzaju przekąski (chipsy, paluszki, chrupki),
- napoje gazowane,
- słodkie płatki zbożowe,
- produkty gotowe do spożycia lub podgrzewania.
Takie produkty często zawierają dużo cukru, tłuszczu i/lub soli, ale pozbawione są witamin i błonnika.
Wcześniejsze badania wiązały już wysoko przetworzoną żywność przede wszystkim z:
- wyższym ryzykiem otyłości,
- ryzykiem wysokiego ciśnienia krwi,
- podniesieniem poziomu cholesterolu,
- występowaniem niektórych nowotworów.
Wysoko przetworzona żywność a choroby jelita grubego. Zagrożeni są głównie mężczyźni
Niewiele badań oceniało dotąd związek między spożyciem przetworzonych produktów spożywczych a ryzykiem raka jelita grubego. W pierwszym opublikowanym badaniu naukowcy zbadali związek między spożywaniem wysoce przetworzonej żywności a ryzykiem raka jelita grubego u dorosłych w Stanach Zjednoczonych.
Ich odkrycia oparte zostały na zbadaniu nawyków żywieniowych 46341 mężczyzn i 159907 kobiet – pracowników służby zdrowia, których spożycie wysoko przetworzonej żywności było oceniane co cztery lata za pomocą szczegółowych kwestionariuszy.
Żywność pogrupowano według stopnia przetworzenia, a wskaźniki ryzyka zachorowania na raka jelita grubego mierzono, biorąc pod uwagę czynniki medyczne i styl życia.
Wyniki pokazały, że u mężczyzn, którzy spożywali bardzo dużo wysoko przetworzonej żywności, ryzyko zachorowania na raka jelita grubego było większe o 29% niż u tych, którzy takiej żywności prawie w ogóle nie jedli.
Co ciekawe, nie zaobserwowano większego związku między spożyciem takiej przetworzonego jedzenia a ryzykiem raka jelita grubego wśród kobiet.
Żywność wysoko przetworzona a ryzyko wcześniejszego zgonu
W drugim badaniu naukowcy przeanalizowali dwa systemy klasyfikacji żywności pod kątem śmiertelności, który ocenia stopień przetworzenia żywności (tzw. wskaźnik FSAm-NPS).
Tym razem badania oparto na obserwacji 22 895 dorosłych mieszkańców Włoch w wieku średnio 55 lat. Oceniono zarówno ilość, jak i jakość spożywanej żywności i napojów, a zgony mierzono w okresie 14 lat (2005–2019), biorąc pod uwagę podstawowe schorzenia badanych osób.
Wyniki wykazały, że osoby w tzw. najwyższym kwartale wskaźnika FSAm-NPS (te, które spożywały najwięcej wysoko przetworzonej żywności) w porównaniu z najniższym kwartałem (najzdrowsza dieta) miały o 19% wyższe ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny i o 32% wyższe ryzyko zgonu z powodu chorób układu krążenia.
Znaczącą część zwiększonego ryzyka zgonu związanego ze złą dietą można wyjaśnić wyższym stopniem przetworzenia żywności – informuje BMJ.
Zdrowa dieta to podstawa. Potrzebny dobry dostęp do świeżych produktów
Oba zespoły badawcze prowadzące analizy stwierdziły, że ich odkrycia potwierdzają duże znaczenie ograniczenia spożycia wysoko przetworzonej żywności dla poprawy wyników zdrowotnych w populacji.
Pozytywne rozwiązania obejmują:
- dostęp do świeżej i minimalnie przetworzonej żywności, która powinna być atrakcyjna i przystępna cenowo;
- podtrzymywanie inicjatyw promujących i wspierających spożywanie posiłków przyrządzanych ze świeżej i minimalnie przetworzonej żywności, z wykorzystaniem niewielkich ilości przetworzonych składników.
