Nagroda Nobla 2022. Dziś drugi dzień przyznawania wyróżnień
Ruszył tydzień noblowski 2022. Komitety w Oslo i Sztokholmie ogłoszą w sumie wyróżnienia w sześciu dziedzinach. W poniedziałek 3 października przyznano już Nagrodę Nobla 2022 z medycyny i fizjologii – otrzymał ją Svante Pääbo, szwedzki biolog specjalizujący się w genetyce ewolucyjnej za "odkrycia dotyczące genomów wymarłych homininów i ewolucji człowieka".
Dziś, we wtorek 4 października poznaliśmy laureatów Nagrody Nobla z fizyki. są to: Alain Aspect, John F. Clauser i Anton Zeilinger, naukowcy zajmujący się mechaniką kwantową.
Kto miał w tym roku szansę na wyróżnienie? Co roku Clarivate Analytics ogłasza we wrześniu tzw. laureatów cytowań, czyli badaczy "klasy noblowskiej". W tym roku za mocnych kandydatów do Nagrody Nobla z fizyki, uważało się:
- niemieckiego badacza Immanuela Blocha, za "przełomowe badania nad kwantowymi układami wielu ciał przy użyciu ultrazimnych gazów atomowych i molekularnych",
- amerykańskiego profesora Stephena R. Quake’a za "wkład w fizykę mikroprzepływów (zjawisk w płynach w skali nanolitrowej)",
- japońskich naukowców Takashiego Taniguchiego oraz Kenjiego Watanabe’go za "wytworzenie wysokiej jakości heksagonalnych kryształów azotku boru, których dostępność umożliwiła rewolucję w badaniach nad elektronowymi własnościami materiałów dwuwymiarowych".
Nagroda Nobla 2022. Wszystkich nagrodzonych poznamy do 10 października
W kolejnych dniach tygodnia noblowskiego 2022 poznamy następnych laureatów:
- w środę 5 października zostanie przyznana Nagroda Nobla z chemii,
- w czwartek 6 października z literatury,
- w piątek 7 października przyznana zostanie Pokojowa Nagroda Nobla 2022,
- w poniedziałek 10 października przyznana też będzie nagroda z ekonomii, której fundatorem jest Bank Szwecji. To jedyna dodatkowa Nagroda Nobla, o jakiej założyciel nie wspominał w swoim testamencie.
Nagroda Nobla: ile pieniędzy otrzymają laureaci?
Przyznawane co roku przez komitety w Oslo i Sztokholmie wyróżnienia wiążą się ze sporymi pieniędzmi – Nagroda Nobla to nie tylko wielki prestiż w świecie nauki. Ile wynosi Nagroda Nobla? Każdy laureat, niezależnie od dziedziny, dostaje czek na 10 mln koron szwedzkich (to ok. 920 tys. euro), jak również:
- złoty (18-karatowym) medal,
- kaligrafowany dyplom.
Jak wygląda Nagroda Nobla? Na wspomnianym wyżej medalu widnieje profil Alfreda Nobla wraz z datą jego urodzenia i śmierci zapisaną cyframi rzymskimi. Taki medal waży ok. 175 gramów i ma średnicę 66 mm. Co ciekawe, fundowany przez Bank Szwecji medal z ekonomii jest zawsze o kilka gramów cięższy niż pozostałe.
Nagroda Nobla. Co się stało z matematyką? Hipotez jest kilka
Wiele osób zastanawia się, dlaczego na liście wyróżnianych co roku dziedzin nie ma matematyki. Dlaczego Alfred Nobel nie wziął pod uwagę tak ważnej dziedziny nauki? Pewnej odpowiedzi nie ma, a teorii jest kilka.
Jedna z tez dotycząca braku matematyki na liście dziedzin nagradzanych co roku podczas przyznawania Nagrody Nobla głosi, iż Alfred Nobel uważał tę naukę za zbyt teoretyczną. Podobno naukowcowi chodziło o wyróżnianie tych naukowców oraz ich odkryć, które w sposób praktyczny przynoszą ludzkości konkretne korzyści.
Jak czytamy na stronie Szkoły Matematyki Poglądowej, na pytanie o brak matematyki na liście nagradzanych dziedzin istnieje też "odpowiedź romantyczna". Alfred Nobel nie chciał podobno, aby nagrodę kiedykolwiek dostał szwedzki matematyk Magnus Gösta Mittag-Leffler, który odbił mu jego ukochaną – rosyjską matematyczkę Sonię Kowalewską.
Na forum Matematyka.pl widnieje na ten temat wpis: "istnieje anegdota, która mówi, że kobieta, którą stary Nobel darzył miłością, odeszła z młodym matematykiem. Nobel żywił od tamtego czasu uraz do tej nauki i wszystkiego, co z tą nauką związane. Na koniec zaś zastrzegł, że nagroda, którą ustanowił, nie będzie dotyczyć osiągnięć w czystej matematyce. Dlatego też najwybitniejsze umysły matematyczne otrzymywały nagrodę za osiągnięcia w fizyce, ekonomii, itd., a nie w matematyce…"
Kolejnym prawdopodobnym powodem było istnienie znanej prestiżowej skandynawskiej nagrody dla matematyków, fundowanej przez czasopismo naukowe Acta Mathematica.
