Mundial w Katarze na długo przed rozpoczęciem wzbudzał wiele wątpliwości i kontrowersji. Na pewno już przed ceremonią otwarcia wiadomo, że to będzie najdroższy piłkarski mundial. Katarczycy wydali gigantyczną kwotę. - Mamy do czynienia z absolutnie historycznym wydarzeniem. Szacuje się, że mundial będzie kosztował ok. 240 mld dolarów. Co jest rekordową kwotą. Siedem wcześniejszym mundiali razem wziętych kosztowała pięciokrotnie mniej - wyliczyła w TOK FM dr Karolina Tetłak, ekspertka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, a także współpracowniczka Centre for International Sports Law na Uniwersytecie Staffordshire w Wielkiej Brytanii i Thompson Rivers University w Kanadzie.
Wydatki dotyczą jednego z najmniejszych państw, jakie kiedykolwiek organizował piłkarskie MŚ. Bo Katar ma ledwie 11,5 tysiąca kilometrów kwadratowych. To ponad trzy razy mniej niż dotychczasowy "rekordzista" Szwajcaria (ok. 41 tys.), która była gospodarzem w 1954 roku. - Katar jest krajem wielkości województwa opolskiego lub świętokrzyskiego, który posiadał jeden stadion niedostawany do wymogów UEFA. To tak jakby teraz w woj. świętokrzyskim wybudować osiem ultranowoczesnych stadionów - mówiła rozmówczyni Cezarego Łasiczki.
FIFA - gigant, który "nie płaci podatków"
Czy organizacja tak wielkiej imprezy może być opłacalna? Jest jeden pewnik. - Zawsze układ jest taki, że to FIFA zarabia, a koszty ponosi organizator - mówiła dr Tetłak. - Czyli FIFA jak kasyno zawsze wygrywa? - dopytał dziennikarz TOK FM.
- Dokładnie, tak to działa. Plus jeszcze FIFA nie płaci podatku - dopowiedziała ekspertka. Wskazując, że światowa federacja, tak jak Międzynarodowy Komitet Olimpijski oraz UEFA (Unia Europejskich Związków Piłkarskich) mają "potężną moc organizacyjną". Są w stanie tak umawiać się z państwami-organizatorami imprez, że te specjalnie zmieniają swoje przepisy podatkowe.
- Do tego jest specjalna procedura, w której FIFA bardzo inteligentnie wykorzystuje różne instrumenty prawne - np. prywatne umowy, w których trzeba zagwarantować zwolnienia podatkowe. A na końcu jest to wszystko jeszcze legitymizowane w sposób absolutnie formalny albo w parlamencie, albo w innym trybie - wyjaśniła naukowczyni. I przypomniała, że przy okazji organizacji w Polsce - i w Ukrainie - piłkarskich ME w 2012 roku, korzystne dla federacji rozwiązania, wprowadzono "w formie rozporządzenia ministra finansów". Mówimy o wielkich pieniądzach, bo przyjmuje się, że FIFA zarabia na mundialu 3-4 mld dolarów.
Skoro więc organizacja mundialu to wielkie wyzwanie, gigantyczne wydatki i niekoniecznie zyski finansowe, to dlaczego państwa zażarcie walczą o tę imprezę? - Katar już w 2008 r. rozpoczął projekt "Qatar National Vision 2030" . To wizja rozwoju państwa do 2030 roku, by móc stać się nowoczesnym społeczeństwem zdolnym do zrównoważonego rozwoju w największym skrócie. Oni wykorzystują mundial, by stanąć na mapie politycznej i biznesowej świata - wyjaśniła gościni "OFF Czarka".
"Przez wiele lat byłam persona non grata"
Organizacji piłkarskich MŚ w Katarze od początku towarzyszyły wątpliwości, protesty i podejrzenia. Wyboru - przypomnijmy - dokonano w 2010 w Zurychu. Najpoważniejsze zarzuty dotyczyły łamania praw człowieka w Katarze, podejrzeń o korupcję. Wątpliwości budziło również to, że z powodu bardzo wysokich temperatur imprezę przeniesiono na późną jesień.
Najpoważniejsze zarzuty - dotyczące korupcji wśród członków Komitetu Wykonawczego FIFA nie została dotychczas jednoznacznie wyjaśniona. Wewnętrzne śledztwo światowej federacji nie wykazało żadnych nielegalnych działań. Ale trzeba pamiętać, że cały czas toczą się śledztwa w USA i Szwajcarii dotyczące korupcji i śledczy sprawdzają m.in. sprawę organizacji katarskiego mundialu.
- FIFA ma taki model działania, że większość informacji, które dotyczą jej finansów, jest tajna. Przez wiele lat byłam persona non grata w FIFA, bo jako doktorantka potrzebowałam zebrać informacje na tematy związane z opodatkowaniem wielkich imprez sportowych. Te dane, mimo że MŚ finansowe są z pieniędzy publicznych, nie są jawne. Podobnie jak umowy dotyczące organizacji imprezy. To nie jest organizacja transparentna - podkreśliła ekspertka Wydziału Prawa i Administracji UW.
Korupcja w sporcie nie jest tematem nowym. Ale jak oceniła naukowczyni, przy okazji mundialu w Katarze mówiło i mówi się o tym otwarcie. Co jest nowością. - Mówi się, że Katar przeznaczył rekordową kwotę, szacuje się, że to ok. 1,5 mld dolarów, na korupcję związaną z organizacją tej imprezy - wyjaśniła. Pieniądze trafiają do tych, którzy decydują o tym, gdzie odbędzie się piłkarski mundial. Czyli do działaczy z piłkarskiej federacji, którzy biorą udział w głosowaniu. - Jeśli chodzi o Katar, to najgłośniejsza sprawa dotyczyła Michela Platiniego. Francuz początkowe wspierał kandydaturę USA, a po spotkaniu m.in. z emirem Kataru oraz inwestorem, który zaproponował zakupienie klubu Paris Saint-Germain - do czego zresztą doszło po roku, zmienił zdanie. I zaczął wspierać organizację imprezy w Katarze - przypomniała dr Karolina Tetłak.
Chesz wiedzieć, co kryje się pod zieloną murawą boisk w Katarze. Posłuchaj podcastu "Zakatarzeni". To rozmowy o niesportowych aspektach niezwykle kontrowersyjnego mundialu. Podcast prowadzą dziennikarze Sport.pl Dominik Wardzichowski i Dawid Szymczak oraz dziennikarz sportowy Radia TOK FM Przemysław Pozowski. Wszystkie odcinki podcastu są dostępne na platformach sport.pl, tokfm.pl, w aplikacji mobilnej TOK FM, oraz na kanale TOK FM Select na platformach Spotify, Google Podcasts oraz iTunes.
Polacy pierwszy mecz podczas MŚ w Katarze rozegrają 22 listopada. Biało-czerwoni zagrają przeciwko Meksykowi. Potem 26 listopada rywalami reprezentacji Polski będzie Arabia Saudyjska. Ostatni mecz I fazy MŚ Polacy rozegrają z dwukrotnymi mistrzami świata - reprezentacją Argentyny. O piłkarskich MŚ posłuchasz w Radiu TOK FM i na tokfm.pl.
Posłuchaj:
