W pierwszej takiej mszy w historii uczestniczyły dwie oficjalne delegacje państwowe: z Włoch i Niemiec, czyli ojczyzny Benedykta XVI. W obu byli szefowie państw i rządów: prezydent Włoch Sergio Mattarella i premier Giorgia Meloni oraz prezydent Niemiec Frank-Walter Steinmeier i kanclerz Olaf Scholz.
Prywatnie byli przywódcy innych krajów, w tym Polski: prezydent Andrzej Duda i premier Mateusz Morawiecki, a także prezydent Węgier Katalin Novak, przywódca Portugalii Marcelo Rebelo de Sousa. Jest królowa Zofia z Hiszpanii, para królewska z Belgii - Filip i Matylda. Większość krajów reprezentowanych jest przez ambasadorów przy Stolicy Apostolskiej.
Przybyły liczne delegacje ekumeniczne, a także przedstawiciele innych religii; są reprezentanci rzymskiej wspólnoty żydowskiej i islamskiej.
W koncelebrze było około 120 kardynałów na czele z dziekanem Kolegium Kardynalskiego kardynałem Giovannim Battistą Re, który odprawia mszę przy ołtarzu w związku z problemami, jakie ma Franciszek z poruszaniem się. Koncelebruje też 400 biskupów i 3700 kapłanów.
Do komunii przystąpiły tysiące wiernych. Udziela jej kilkuset z 3700 kapłanów z całego świata, koncelebrujących mszę. Liturgię przy ołtarzu odprawia dziekan Kolegium Kardynalskiego kardynał Giovanni Battista Re.
Czarne ptaki nad wiernymi
Gdy przed godziną wyniesiono cyprysową trumnę z bazyliki Świętego Piotra na plac, rozległy się długie brawa wśród wiernych.
W pewnym momencie podczas mszy nisko nad głowami wiernych przeleciały czarne ptaki. Najpierw dwa z nich krążyły nad wiernymi, po chwili pojawił się następny, który leciał na tyle nisko, że zaczepiał niektóre osoby, po czym odleciał.
Podczas nabożeństwa wierni mogli zaobserwować również inne symboliczne obrazki. Oto kopuła bazyliki świętego Piotra po rozpoczęciu mszy pogrzebowej ponownie skryła się we mgle. Pokazała się na chwilę, wraz ze świecącym w słońcu krzyżem, jedynie na czas ewangelii.
Na zakończenie mszy pogrzebowej Benedykta XVI papież Franciszek odprawił końcowe obrzędy pogrzebowe: pokropił trumnę wodą święconą, okadził ją kadzidłem i odmówił nad nią ostatnią modlitwę. Następnie trumna została przeniesiona w procesji do bazyliki watykańskiej.
Po godzinie 11 wierni zaczęli opuszczać watykański plac Świętego Piotra po zakończeniu mszy pogrzebowej Benedykta XVI pod przewodnictwem papieża Franciszka. Na mszy było kilkadziesiąt tysięcy osób.
W Grotach Watykańskich rozpocznie się wkrótce prywatna ceremonia złożenia do grobu trumny z ciałem emerytowanego papieża, który zmarł 31 grudnia. Ceremonia złożenia trumny ma charakter prywatny i nie będzie transmitowana.
Posłuchaj podcastu!
