Kto odpowiada za mowę nienawiści? - Robią to obie strony debaty. I tak naprawdę mamy do czynienia z sytuacją kryzysu ofiarniczego. (...) Bo oto trwa rywalizacja, w której obie siły są mniej więcej wyrównane, żadna nie może ostatecznie zwyciężyć, a w dodatku walczą one o dobro, które jest praktycznie nieosiągalne. Na przykład o pełnię władzy w demokracji, która nigdy nie zostanie przecież urzeczywistniona, albo o zwycięstwo pewnego modelu, tego jednego, mojego: Polski otwartej, liberalnej, europejskiej albo takiej, która odwołuje się do idei narodowo-religijnej tożsamości, tradycji, pamięci, plemiennych mitów. (...)
Kozioł ofiarny
Filozof dodaje, że walka o to trwa, a cel znika z horyzontu i staje się nieważny. - Ważna staje się sama walka, sama rywalizacja, w której obie strony się do siebie upodabniają. Rozwiązaniem jest w takiej sytuacji znalezienie kogoś trzeciego, kto mógłby wystąpić jako kozioł ofiarny. Tak zawsze tego typu kryzysy były rozstrzygane - mówi.
Zdaniem Mikołejki obecny klincz jest niezwykle trudny do przezwyciężenia. Filozof obawia się najgorszego. - Powiem brutalnie: zbrodnia będzie. Nie wiem jaka, ale będzie. (...) Dlatego mówię o koźle ofiarnym. Dzieje się u nas mityczna opowieść, która zmierza do tego, że musi się pojawić śmierć, która rozwiąże sytuację kryzysu, śmierć ofiarnicza. Ktoś musi paść jej ofiarą.
Jak zakończyć wojnę polsko-polską?
Co można zrobić, by uniknąć takiego scenariusza? - Najlepszym sposobem zapobieżenia czemuś takiemu jest - pozytywistycznie powiem - robienie wszystkiego, żeby Polski nie dopadł kryzys gospodarczy a la Chile, mnożący nieszczęśliwych - mówi filozof. A jak zakończyć wojnę polsko-polską? - Obciąć wszystkim języki? - zastanawia się w rozmowie z "Wprost" profesor Mikołejko.
