Uroczyste zgromadzenie Sejmu, Senatu i litewskiego Seimasu to jedna z części poniedziałkowych obchodów 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Podczas zgromadzenia przemawiał m.in. prezydent Litwy Gitanas Nauseda i prezydent Andrzej Duda. Uczestniczył w nim również premier Mateusz Morawiecki wraz z członkami rządu oraz przewodnicząca litewskiego Seimasu Viktoria Czmilyte-Nielsen, a zdalnie udział w zgromadzeniu biorą litewscy posłowie.
- Jesteśmy dziedzicami wielkiego i w znaczącej mierze wyjątkowego dzieła. Wyprzedzając o kilka miesięcy pierwszą konstytucję francuską, nasza ustawa rządowa była mądrym połączeniem idei europejskiego oświecenia oraz naszej własnej wielowiekowej tradycji republikanizmu - mówił prezydent Andrzej Duda. - Była wyrazem unikatowej kultury politycznej, która do dziś składa się na nasze duchowe DNA, na naszą tożsamość, kultury obywatelskiej wolności, której tak bardzo brakowało ówcześnie w wielu państwach zachodniej Europy, rządzonych przez absolutnych monarchów i ich biurokrację - kontynuował.
Duda skazywał, że najważniejszym celem konstytucji było umocnienie obywatelskiej wolności i jej poszerzenie na stan mieszczański, a jednocześnie wzmocnienie państwa, aby ochronić jego niepodległość, która zagrożona była przez sąsiednie imperia. Dlatego - zwracał uwagę - większe uprawnienia otrzymała władza wykonawcza, zniesione zostało liberum veto i otwarto drogę do budowy nowoczesnego narodu, a właściwie kilku współtworzących Rzeczpospolitą narodów.
Prezydent mówił, że dowodzi tego dopełniający dzieła konstytucji wydany w październiku 1791 r. akt Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów. - To piękne, symboliczne miano. Zaręczenie oznacza upewnienie, gwarancję, a jednocześnie wprost nawiązuje do aktu zaręczeń, który nieodłącznie kojarzy się z bliskością, zaufaniem i miłością dwojga osób wybierających siebie nawzajem na zawsze - dodał.
"Litwa nadal kroczy ramię w ramię z Polską"
- W tym pamiętnym dniu swoim przykładem świadczymy niezłomną wspólnotę Litwy i Polski. Od ślubu Władysława Jagiełły z Jadwigą nasze szlaki dążyły w jednym kierunku - czasami osobno, ale z biegiem czasu coraz bardziej zbliżając się do siebie - mówił litewski prezydent Gitanas Nauseda. Dodał, że u podstaw stosunków między naszymi krajami zawsze było wyraźne poczucie przynależności do zachodniej cywilizacji oraz obowiązek podtrzymywania i obrony jej wartości.
- Litwa nadal kroczy ramię w ramię z Polską. Dziś razem jesteśmy członkami Unii Europejskiej i NATO. Wspólnie troszczymy się o więzi polityczne, obronne, gospodarcze i kulturowe. Dążymy do zapewnienia bezpieczeństwa naszego regionu. Doskonale uświadamiamy, że od naszego wspólnego sukcesu zależą nadzieje sąsiednich państw życia takiego jakiego chcą, a nie takiego, które jest im narzucane z zewnątrz - mówił Nauseda.
W południe na dziedzińcu Zamku Królewskiego rozpoczną się uroczystości z udziałem pięciorga prezydentów: Andrzeja Dudy, Gitanasa Nausedy, Kersti Kaljulaid, Egilsa Levitsa oraz Wołodymyra Zełenskiego. Prezydenci podpiszą wspólną deklarację w 230. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja a następnie będą debatować o przyszłości Europy.
230 rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja
Sejm Czteroletni po burzliwej debacie 3 maja 1791 r. przyjął przez aklamację ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. Była drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. Celem ustawy rządowej miało być ratowanie Rzeczypospolitej, której terytorium zostało uszczuplone w wyniku I rozbioru przeprowadzonego przez Prusy, Austrię i Rosję w 1772 r. Konstytucja została uchwalona na Zamku Królewskim w Warszawie.
