Milion euro dziennie - to kara dla Polski za nie zawieszenie stosowania przepisów dotyczących uprawnień Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Wyznaczył ją dzisiaj Unijny Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu
Decyzję TSUE uznaje się automatycznie za doręczoną po 7 dniach od wysłania. Wtedy zaczyna się naliczać karę. Czy coś może zatrzymać ten "licznik"? O to Agnieszka Lichnerowicz pytała w TOK FM Tomasza Bieleckiego, korespondenta "Gazety Wyborczej" i "Deutsche Welle" w Brukseli.
- To naliczenie może być zatrzymane przez podporządkowanie się przez Polskę decyzji o środku tymczasowym. Premier Morawiecki w ubiegłym tygodniu obiecywał w Parlamencie Europejskim, a później przy okazji szczytu UE, likwidację Izby Dyscyplinarnej. (...). Ta likwidacja usunęłaby jedną z przesłanek do tej kary. Nic innego tego naliczania nie zatrzyma, poza ostatecznym wyrokiem TSUE w związku z "ustawą kagańcową" wobec sędziów - tłumaczył.
Spór Polski z TSUE
W połowie lipca Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że system odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów w Polsce nie jest zgodny z prawem UE i zobowiązał Polskę do zawieszenia stosowania przepisów dotyczących w szczególności uprawnień Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, która rozpoczęła działalność na mocy zmian w ustawie o SN z 2017 r.
Na początku sierpnia Polska złożyła wniosek o uchylenie postanowienia Trybunału Sprawiedliwości UE o zastosowaniu środka tymczasowego dotyczącego Izby Dyscyplinarnej SN. Jak dodano, podstawą tego wniosku jest wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca. W wyroku tym TK orzekł, że przepis traktatu unijnego, na podstawie którego TSUE zobowiązuje państwa członkowskie do stosowania środków tymczasowych ws. sądownictwa, jest niezgodny z konstytucją.
W wydanej 6 października decyzji wiceprezes TSUE Rosario Silva de Lapuerta oddaliła złożony przez Polskę wniosek. W uzasadnieniu stwierdziła, że zgodnie z regulaminem postępowania wiceprezes Trybunału orzeka samodzielnie w przedmiocie wniosków o zawieszenie wykonania aktu lub o zastosowanie innych środków tymczasowych albo natychmiast przekazuje wniosek Trybunałowi.
Wiceprezes rozważyła też argument Polski dotyczący zmiany okoliczności, która "miałaby wynikać z faktu wydania przez polski Trybunał Konstytucyjny wyroku z dnia 14 lipca 2021 roku", że postanowienie TSUE jest sprzeczne z polskim porządkiem konstytucyjnym. Lapuerta stwierdziła, że zgodnie z "utrwalonym orzecznictwem Trybunału zasada pierwszeństwa prawa Unii ustanawia prymat prawa Unii nad prawem państw członkowskich".
Skarga Komisji Europejskiej
1 kwietnia 2021 roku Komisja Europejska - uznawszy, że obowiązujące przepisy krajowe dot. Izby Dyscyplinarnej naruszają prawo Unii - wniosła do Trybunału Sprawiedliwości UE skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Według KE, "ustawa zakazała wszystkim sądom krajowym badania spełnienia wymogów Unii dotyczących niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy".
W oczekiwaniu na wyrok kończący postępowanie w tej sprawie Komisja wystąpiła do Trybunału o zarządzenie wobec Polski środków tymczasowych zobowiązujących ją do: zawieszenia stosowania przepisów, na podstawie których Izba Dyscyplinarna jest właściwa do orzekania w sprawach o zezwolenie na pociągnięcie sędziów i asesorów sądowych do odpowiedzialności karnej lub na ich tymczasowe aresztowanie, zatrzymanie lub przymusowe oraz do zawieszenia skutków wydanych już uchwał Izby Dyscyplinarnej.
