Podwyżki dla nauczycieli, czy pomoc niepełnosprawnym? To dylematy przed którymi stanęły polskie samorządy, którym rząd dokłada kolejne zadania do realizacji, nie wskazując przy tym źródeł finansowania.
- To jest problem strukturalny. Mowa nie o pojedynczych ustawach, ale całym ciągu decyzji. Zaczęło się to w 1994 roku ustawą o dodatkach mieszkaniowych. Od 15 lat samorząd dostaje coraz to nowe zadania, ale nie dostaje odpowiednich pieniędzy - powiedział prof. Michał Kulesza, współtwórca reformy samorządowej.
- Z Konstytucji wynika, że "samorządy muszą mieć zapewniony udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań" - odczytała zapis Konstytucji Anna Laszuk. - Samorząd ma dwa rodzaje zadań - własne i zlecone. Za zadaniami zleconymi idą pieniądze, choć i tak nie są największe. Zadania własne teoretycznie samorząd ma realizować z własnych środków, ale roboty jest coraz więcej, a pieniędzy stale mało - powiedział prof. prawa Michał Kulesza, podkreślając szczególnie złą sytuację małych miast i powiatów, które ścibolą każdą złotówkę.
"Zrezygnować z pomocy niepełnosprawnym czy z remontu mostu?"
Stargard Szczeciński zbuntował się przeciwko nowym obowiązkom nałożonym na samorząd i szykuje skargę do Trybunału Konstytucyjnego. Gmina chce zbadania zgodności z Konstytucją RP dwóch ustaw dotyczących pomocy społecznej. Chodzi m.in. o zasiłki stałe dla najuboższych, które dotąd zapewniał rząd. Ministerstwo Finansów zmieniło jednak interpretację przepisów. Teraz rząd przeznacza na ten cel 80 proc., pozostałe 20 proc. musi dołożyć miasto. Ale w przypadku Stargardu ta kwota to ponad 419 tys. zł rocznie. - Za 419 tys. zł można w mieście utrzymać dwa ośrodki wsparcia: 40 osób - ofiar przemocy i 35 osób niepełnosprawnych, które mają zapewnioną przez cały rok fachową pomoc. Zrezygnować z tej pomocy czy z remontu mostu? - mówiła naczelniczka wydziału polityki społecznej Stargardu Agata Kmieć-Łuciuk.
Trybunał Konstytucyjny jak po starej koleinie
Na pułapkę skarżenia się do TK zwracał uwagę prof. Kulesza. - Trybunał rozpatruje te wszystkie sprawy, ale każdą oddzielnie. Orzeka, że nałożenie nowych obowiązków "w żaden sposób nie narusza podstaw gospodarki samorządu". Teraz skład Trybunału się zmienił i są dwie możliwości. Albo "polecą po starej koleinie" albo ktoś pójdzie po rozum do głowy i zauważy, że jak pęknie w Polsce samorząd, to czeka nas spotkanie z kryzysem o wiele groźniejsze niż to, w tej chwili.
"Gdy gmina nie działa, życie zaczyna być paskudne"
Według prof. Michała Kuleszy błędem strukturalnym jest także to, że administracja centralna za bardzo ingeruje w obszar działań samorządu. Przykład? - Według odgórnych przepisów na 1000 mieszkańców ma przypadać jeden asystent społeczny. A dlaczego tak? Może w jednej gminie potrzeba jednego na 500 mieszkańców, a w innej starczy jeden na dwa tysiące! W świecie polityki centralnej jest ogromna nieufność wobec racjonalnego myślenia samorządu - ocenił prawnik.
- Państwo sobie układa swoją wizję świata samorządowego, następnie nie daje pieniędzy albo daje za mało, a potem mówi: "To są zadania własne. Nie stać was? To załóżcie fabrykę pieniędzy." Samorząd oczywiście daje radę. Tylko coraz więcej energii pochłaniają nowe zadania, których przecież żadna gmina nie odmawia przyjąć - bo to służy mieszkańcom. Coraz mniej jest w związku z tym pieniędzy na rozwój i gospodarkę komunalną. A my żyjemy przecież w świecie gospodarki komunalnej! Albo działają wodociągi, kanalizacja, komunikacja zbiorowa, przychodnie, szkoły albo życie zaczyna być paskudne.
Jak oni odchodzili - zobacz słynne rozstania z PiS [ZDJĘCIA] >>>
