Chcesz wiedzieć szybciej? Polub nasJoanna studiuje politologię. Kilka miesięcy temu zaczęła się łapać na tym, że nie rozstaje się z komórką. Nawet, gdy szła spać, komórkę wkładała pod poduszkę. Była na ciągłym czuwaniu. Nawet na wakacjach telefon miała zawsze włączony, a szerokie grono znajomych wiedziało, że można do niej dzwonić w dzień i w nocy. Komórkę brała nawet do toalety i do łazienki, gdy brała kąpiel. Czerwona lampka zapaliła jej się w głowie, gdy komórka się popsuła. Studentka zauważyła u siebie dziwne objawy, m.in. nerwowe drżenie rąk i niemal nieustanny ból głowy. Do tego, zaczęła być agresywna. Rodzice namówili ją na wizytę u terapeuty - okazało się, że ma objawy uzależnienia.
Takich jak Joanna jest w Polsce bardzo wielu - osoby uzależnione behawioralnie, w tym wypadku uzależnione od telefonu i internetu. Fundacja "Dbam o mój z@sięg" przeprowadziła szeroko zakrojone badania na temat fonoholizmu, bo tak nazywa się to uzależnienie. Przebadano ponad 22 tys. młodych ludzi w wieku 12-18 lat, uczniów 800 szkół w całej Polsce.
Co wynika z badań?
Raport ma być gotowy 30 września. Już dziś jednak możemy stwierdzić, że młodzież nie ma świadomości, iż nałogowe korzystanie z komórki może być szkodliwe. O szkodliwości dopalaczy wie 93proc. uczniów, o szkodliwości narkotyków - 90,6proc., o zagrożeniach związanych z papierosami - 88,3proc., ze szkodliwości nadużywania alkoholu zdaje sobie sprawę 82,5proc. pytanych. Ale już w przypadku komórki czy internetu - tylko 40 proc. uczestników badania.
Prawie wszyscy badani uczniowie przyznali, że w sposób regularny korzystają z mobilnych narzędzi komunikacji, najczęściej z bezpośrednim dostępem do sieci. Regularnie korzystają już 9-letnie dzieci. "W przyszłości należy się spodziewać systematycznego obniżania wieku regularnego korzystania z telefonów komórkowych przez dzieci w Polsce" - piszą autorzy raportu.
Ilu uzależnionych? Coraz więcej
Około 12-15 proc. osób między 12 a 18 rokiem życia przejawia wyraźne symptomy uzależnienia od telefonów komórkowych, podłączonych do sieci. Chodzi o emocje - np. brak poczucia bezpieczeństwa, niepokój i lęk przed byciem poza głównym obiegiem informacji, ale też o zachowania - ciągłe dotykanie telefonu i odblokowywanie go, nałogowe oczekiwanie na kontakt innych czy korzystanie z niego o każdej porze dnia i nocy. Do tego dochodzi przemęczenie, obniżony nastrój czy agresja związana z tym, że nie możemy sięgnąć po komórkę.
Telefon a dom nastolatka
Z badań wynika, że przykład idzie z góry - rodzice wielokrotnie też nie potrafią rozstać się ze swoim smartfonem, mają objawy uzależnienia, a dzieci patrzą i naśladują.
Widzą np., że rodzic nawet przy śniadaniu siedzi i klika. Albo nawet, gdy jest w domu - porozumiewa się z dzieckiem za pośrednictwem Facebooka, np. wysyłając komunikat "Maciek, idź wyrzuć śmieci". Bywa i tak, że tata jest tak pochłonięty pracą, że nie ma czasu na wyjście na rower czy wypad do kina, a wtedy dziecko też nie ma ochoty aktywnie spędzać czasu wolnego - woli siąść z komórką w ręku i czatować ze znajomymi.
Telefon i dostęp do sieci - często w formie nagrody czy kary
W bardzo wielu domach w ogóle nie rozmawia się o szkodliwości związanej z nadmiernym i niekontrolowanym sięganiem po komórkę, nie ustala się zasad dotyczących korzystania z telefonu i internetu. Wielu rodziców stosuje system kar i nagród, w którym jedno z najważniejszych miejsc zajmuje dostęp do internetu i urządzeń mobilnych. Za złe zachowanie czy złe wyniki w nauce syn czy córka musi się liczyć z zabraniem komórki, a to rodzi frustracje i niestabilność emocjonalną. Kary bywają niewspółmierne do przewinienia.
Komórka a szkoła
W badaniach wyszło też, że problem jest również w szkole. Jak mówi nam dr Maciej Dębski z Fundacji "Dbam o mój z@sięg", wiele placówek w ogóle nie ma ustalonych zasad korzystania z komórek. Uczniowie nałogowo sięgają więc po nią i na przerwach, i na lekcjach. "Często dochodzi do sytuacji, w której uczniowie z jednej klasy nie nawiązują relacji face to face, komunikując się ze sobą w swojej obecności za pomocą krótkich wiadomości tekstowych"- piszą autorzy badań.
Szkoły nie mają też odpowiednich programów profilaktycznych, a nauczyciele sami deklarują, że nie znają problematyki uzależnień behawioralnych. - Przez wiele lat w szkołach, jeżeli były realizowane szkolne programy profilaktyczne, to w 90 procentach były one poświęcone papierosom, narkotykom czy napojom alkoholowym. Dopiero od niedawna zaczyna się rewolucja, którą jako fundacja chcielibyśmy podtrzymać i pociągnąć dalej, a mianowicie istnieje ogromna potrzeba realizacji szkolnych programów profilaktycznych poświęconych e-uzależnieniom - mówi dr Dębski.
Młodzież, która wzięła udział w badaniu deklarowała m.in.:
- 84,9 proc. młodzieży zna przynajmniej jedną osobę uzależnioną od korzystania z telefonu komórkowego
- 49 proc. młodych osób stara się być ZAWSZE "pod telefonem",
- 45,8proc. młodzieży stara się mieć telefon zawsze przy sobie, również wtedy, kiedy kładą się spać i wstają z łóżka
- 38,6 proc. uczniów często zerka na telefon, by sprawdzić, czy ktoś nie napisał/ nie zadzwonił
- 47,4 proc. z telefonem przy sobie czuje się bardziej bezpiecznie
- 50,4proc. uczniów przyznaje, że kontaktuje się ze swoimi rodzicami za pomocą telefonu komórkowego i portali społecznościowych przebywając z nimi jednocześnie w domu
- 77,3 proc. młodzieży dopuszcza możliwość korzystania z telefonu komórkowego w trakcie spotkań z przyjaciółmi
- 55,1 proc. dopuszcza możliwość korzystania z telefonu w trakcie zajęć lekcyjnych
- 36,6 proc. dopuszcza możliwość korzystania z telefonu podczas posiłku z rodziną
Fundacja przygotowuje rekomendacje i zalecenia m.in. dla rodziców, nauzycieli i Ministerstwa Edukacji Narodowej. Np. taką, by na przerwach tak organizować młodym ludziom czas, by częściej wchodzili w relacje interpesronalne. - Kiedy pytamy młode osoby, kiedy najczęściej korzystają z telefonów komórkowych, to słyszymy odpowiedź, że wtedy kiedy się nudzą - mówi dr Dębski.
Fundacja oprócz badań ankietowych przeprowadziła eksperyment - ponad 100 młodych osób na 72 godziny zostało odciętych od urządzeń mobilnych i internetu. - Okazuje się, że wszyscy przeszli, jedna osoba zrezygnowała i wszystkim się podobało. To pokazuje, jak duże jest społeczne zapotrzebowanie na to, by czasem pozostawać bez sieci - podkreśla przedstawiciel fundacji.
