O tym, że Puszcza Białowieska potrzebuje kompleksowego planu ochrony godzącego różne racje, minister Henryk Kowalczyk mówił od momentu objęcia stanowiska. Chętnie też powtarzał, że taki plan powinien zostać wypracowany przez szeroki zespół, w skład którego, poza leśnikami czy samorządowcami, powinni wejść też przeciwnicy dotychczasowej gospodarki. Swoje deklaracje powtórzył również po wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który wyręby na dużą skalę uznał za niezgodne z prawem.
- Zamierzamy dyskutować o formie ochrony Puszczy Białowieskiej i mam nadzieję, że wypracujemy to wspólnie, w zespole eksperckim, do którego zaproszę również państwa. Puszcza jest troską nas wszystkich, mamy ją pozostawić przyszłym pokoleniom i to jest nasze zobowiązanie - mówił minister środowiska w dniu wyroku unijnego trybunału do aktywistów protestujących przed jego resortem.
Czytaj też: "Pomnik wstydu" przed resortem środowiska: W tym budynku Szyszko działał na rzecz dewastacji puszczy>>>
Tego samego dnia, w specjalnym oświadczeniu, minister poinformował też, że jego resort niedługo przedstawi Komisji Europejskiej kompromisowy, długoterminowy plan ochrony Puszczy Białowieskiej.
Rozmowy o Puszczy Białowieskiej? Ale z kim?
- Niestety nie przekuło się to w żaden konkret. O to, czy weszlibyśmy do takiego zespołu, minister pytał nas jeszcze w lutym podczas spotkania w Puszczy Białowieskiej. Zaproszenie powtórzył przed ministerstwem. Ale poza deklaracjami nie ma nic - mówi Joanna Pawluśkiewicz z Obozu dla Puszczy.
Przypomina, że szczególnie w ostatnich dniach, czyli już po wyroku unijnego trybunału, min. Kowalczyk kilkukrotnie zapowiadał, że zespół zacznie prace lada chwila. Jego potencjalni członkowie powinni więc już wiedzieć, czego mają dotyczyć rozmowy i w jakim gronie mają się toczyć.
Jeszcze mniej od aktywistów wiedzą naukowcy, którzy krytycznie oceniali zarządzone przez poprzednika Kowalczyka - ministra Jana Szyszkę - wyręby.
- Kiedy tylko minister objął swoją funkcję, napisaliśmy do niego list sugerując, że chcemy włączyć się w prace związane z planowaniem, co dalej w Puszczy Białowieskiej. Wszyscy spodziewaliśmy się, jak będzie brzmiał wyrok TSUE. I wszyscy wiedzieliśmy też, że trzeba będzie coś sensownego ustalić w sprawie tego, jak po takim wyroku w Puszczy gospodarować - mówi dr hab. Przemysław Chylarecki z Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk.
Pod listem do min. Henryka Kowalczyka podpisało się w sumie kilkunastu naukowców,. To niekwestionowani specjaliści od Puszczy Białowieskiej, większość z nich prowadzi w niej badania od lat.
Czytaj też: "Min. Kowalczyk - nowe wcielenie Szyszki. Dziki to kozły ofiarne niechlujstwa i niedbalstwa ludzi">>>
Uczeni wołają na puszczy
Na swój list uczeni nie dostali do tej pory żadnej odpowiedzi. Kilka dni temu napisali więc kolejny, tym razem otwarty. Znów zaproponowali ministrowi Kowalczykowi pomoc. Podkreślili też, że klęska Polski przed unijnym trybunałem, to efekt lekceważenia przez Jana Szyszkę naukowców.
- I nadal nie ma żadnej odpowiedzi. Tymczasem słuchamy publicznych wypowiedzi obecnego ministra i niektóre brzmią niepokojąco. Np. hasła o konieczności odbudowywania siedlisk. To brzmi jak absurd z czasów słusznie minionego „szyszkoizmu” - mówi dr Chylarecki.
Naukowiec dodaje, że pójście tą drogą, prędzej czy później, skończy się kolejną przegraną przed TSUE. Podobnie jak próba wypracowywania kompromisu w zespole, który zdominowany zostanie przez zwolenników dotychczasowej polityki.
- Nie za bardzo wyobrażam sobie możliwość, że taki plan zostanie wypracowany w towarzystwie, w którym reprezentacja przeciwników wyrębów będzie niewielka lub nieistniejąca. To byłoby ryzykowne dla ministra, a taki dokument byłby, delikatnie mówiąc, ułomny - mówi Chylarecki.
Plan już jest. A nawet dwa
Naukowiec podkreśla też, że minister powinien jednak zakomunikować, o czym tak naprawdę chce rozmawiać.
Kwestie dotyczące ochrony siedlisk regulują Plany Zadań Ochronnych dla obszarów Natura 2000, to właśnie za ich łamanie Polska została ostatnio skazana. Jeśli natomiast chodzi o kompleksowy plan dla całej Puszczy Białowieskiej, to od dawna istnieją co najmniej dwa takie dokumenty. Wypracowane zostały w kompromisowy sposób, przy udziale różnych środowisk. Jeden powstał w specjalnym zespole, powołanym przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Drugi dotyczy obszaru Światowego Dziedzictwa UNESCO, które od kilku lat obejmuje całą Puszczę Białowieską.
Oba dokumenty mówią o tym, że cały obszar Puszczy Białowieskiej powinien być objęty kompleksowym, spójnym programem ochrony, w którym jest miejsce na niewielkie pozyskanie drewna. Ale priorytetem powinna być jak najlepsza ochrona tego kompleksu i procesów ekologicznych tam zachodzących.
- Czyli, jak to mówią zwięźle działacze ekologiczni, cała puszcza parkiem narodowym. Czy będzie się to nazywać parkiem narodowym, czy będzie to mieć inne etykietki, jest tu kwestią wtórną. Chodzi o to, by ten obszar był skutecznie chroniony a ochrona jego bioróżnorodności i procesów ją kształtujących miała absolutny priorytet nad pozyskiwaniem - podsumowuje dr hab. Przemysław Chylarecki z Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk.
Wszystko będzie dobrze
O zakres prac i skład zespołu pytaliśmy w samym ministerstwie. Interesowało nas, jak mają się deklaracje ministra Henryka Kowalczyka do braku konkretnych zaproszeń. I jaka będzie odpowiedź na dwa listy naukowców, szczególnie w sytuacji, w której minister zapowiada, że zespół powstanie lada dzień.
- Zaproszenia zostały właśnie wysłane - zapewnia Aleksander Brzózka, rzecznik ministra środowiska. Wyjaśnia też, że resort wciąż czeka odpowiedzi od zagranicznych ekspertów, których chętnie widziałbym w zespole.
Rzecznik potwierdza, że zespół rzeczywiście powinien zacząć prace niebawem. Jednak na temat jego składu i zadań, jakie przed nim staną, na razie mówić nie chce.
