Wybory do Sejmu i Senatu. Jak działa ordynacja wyborcza?
Wybory parlamentarne polegają na głosowaniu przez wyborców na kandydatów lub listy kandydatów wysunięte przez partie polityczne, inne organizacje lub grupy obywateli. W Polsce dzięki wyborom parlamentarnym obywatele z czynnym prawem wyborczym mogą zdecydować, kto zostanie ich reprezentantem w dwuizbowym parlamencie, czyli Sejmie (460 posłów) i Senacie (100 senatorów). Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej wybory do Sejmu i Senatu odbywają się co cztery lata, chyba że zostaną zarządzone wybory przedterminowe. Przebieg wyborów parlamentarnych w Polsce nadzoruje Państwowa Komisja Wyborcza, a sposób ich przeprowadzania i liczenia głosów określa Kodeks wyborczy.
Jak działa ordynacja wyborcza? Ordynacja wyborcza to tradycyjna nazwa ustawy regulującej całokształt zasad, procedur i instytucji związanych z przygotowaniem, przeprowadzeniem i ustaleniem wyników wyborów. Ze względu na sposób przeliczania głosów ordynacje dzieli się na większościową i proporcjonalną. W Polsce obowiązują ordynacje wyborcze do Sejmu RP i Senatu RP z 2001 roku, a do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich z 1998 roku. W gminach niebędących miastami na prawach powiatu wybory samorządowe odbywają się według ordynacji większościowej, a w miastach na prawach powiatu, a także w powiatach i województwach - według systemu proporcjonalnego, używa się metody proporcjonalnej D’Hondta. W wyborach do Sejmu oraz w wyborach posłów do Parlamentu Europejskiego również stosuje się ordynację proporcjonalną.
Wybory do parlamentu. Czym są listy kandydatów i progi wyborcze?
Komitety wyborcze w wyborach do Sejmu i Senatu mają prawo zgłaszać do Państwowej Komisji Wyborczej partie polityczne, ich koalicje oraz wyborcy. To właśnie zarejestrowane komitaty będą zgłaszać swoje listy kandydatów do Sejmu lub Senatu. Aby zarejestrować listę kandydatów do Sejmu w danym okręgu wyborczym, komitet musi dostarczyć do właściwej okręgowej komisji wyborczej listę kandydatów wraz z listą poparcia podpisaną przez co najmniej 5000 mieszkańców stale zamieszkujących dany okręg. Warunki zgłoszenia listy kandydatów na posłów określa Kodeks wyborczy. Wśród nich znajdują się zapisy o tym, że komitet wyborczy może zgłosić w każdym okręgu wyborczym tylko jedną listę kandydatów na posłów czy o tym, że nie można kandydować równocześnie na posła i na senatora. W wyborach w 2015 roku liczba kandydatów na posłów wynosiła 7858.
Progi wyborcze, nazywane inaczej klauzulą zaporową, to minimalny procent poparcia wyborców uprawniający komitet wyborczy do uczestniczenia w rozdziale mandatów. W Polsce wynosi on 5 proc. dla partii i dla komitetów wyborczych oraz 8 proc. dla koalicji. Przykładowo, jeżeli jakaś partia uzyska w wyborach do Sejmu i Senatu poparcie w wysokości 4 proc., to nie będzie ona uczestniczyła w rozdzielaniu mandatów. Mówiąc potocznie, nie wejdzie ona do Sejmu. Nad Wisłą próg wyborczy został wprowadzony w 1993 roku w wyborach do Sejmu, a od 1998 roku uwzględnia się go także w wyborach samorządowych.
