Czy człowiek wciąż podlega ewolucji? Międzynarodowy Dzień Darwina i pigułka wiedzy o jego teorii w 5 podcastach

Genialny przyrodnik, wnikliwy badacz, który o dziesięciolecia wyprzedził swoją epokę. O wielu rzeczach nie mógł wiedzieć, a mimo to je "przeczuł". Dziś 210. urodziny Karola Darwina i z tej okazji Karolina Głowacka ma dla Was dawkę wiedzy na temat jego samego, jego teorii i tego, co dziś jest z niej dla nas najważniejsze.

Darwin i ewolucja, która trwa

Człowiek to istota, wbrew pozorom, niedoskonała: wrażliwa na zimno, na brak pokarmu, a do tego bezsensownie dwunożna... Ale to właśnie on zmonopolizował świat, sprawiając, że nie ma już zakątków przez niego nie dotkniętych. Tę dominację widać chociażby w biomasie znajdującej się na Ziemi, której większość dziś stanowimy my i to, co sobie sami wyhodowaliśmy. 

Na ten temat Karolina Głowacka dyskutowała z prof. Magdaleną Fikus, przewodniczącą Rady Upowszechniania Nauki oraz dr. Marcinem Ryszkiewiczem z Muzeum Ziemi PAN. Dowiesz się np., jak to się stało, że do dziś człowiek nie wymarł, chociaż były ku temu przesłanki:

Darwin i antropocen

Czym jest antropocen, czyli epoka, w której żyjemy obecnie? Czym się skończy i czy musi to być złe zakończenie? Nauka bez problemu znalazłaby sposób na zatrzymanie szkód, które wyrządzamy naszej planecie, a mimo to nic takiego się nie dzieje. Dlaczego? Czy przez to, jacy jesteśmy? Czy wciąż się zmieniamy? 

O tym opowiadał prof. January Weiner z Instytutu Nauk o Środowisku UJ, członek Polskiej Akademii Umiejętności, a także autor wstępu do nowego wydania "O powstawaniu gatunków" Karola Darwina. Posłuchaj, a dowiesz się więcej m.in. o tym, że Karol Darwin był ekologiem, choć sam o tym nie wiedział:

Darwin i przypadek

Czy jesteśmy najlepszą wersją samych siebie? Czy stworzenia, które żyją na Ziemi, wstępują w najlepszej możliwej formie? Dlaczego organizmy ewoluowały w różne kierunki - np. dlaczego osobniki męskie i żeńskie w przypadku pawi różnią się tak bardzo, a w przypadku gawronów - niemal w ogóle?

O ewolucji, jej kaprysach, które mogą wydawać się niezrozumiałe, a w gruncie rzeczy zawsze mają swoją przyczynę, mówił w TOK FM prof. Krzysztof Spalik z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego:

Darwin i ewolucja, której... nie wymyślił

Teoria Darwina nie była pierwszym głosem mówiącym o możliwości ewolucji. Gdy Karol Darwin wsiadał na pokład statku Beagle, teorie ewolucjonistyczne wisiały w powietrzu. Jak to się stało, że od kreacjonizmu nauka przeszła do ewolucji? Jak Darwin, po wielu latach doskonalenia swojej teorii przekonał do niej świat nauki? 

O tym mówił w rozmowie z Karoliną Głowacką dr hab Adrian Kuźniar z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Posłuchaj:

Darwin i chłopak, z którego nic nie będzie

Czasy, w których przyszło żyć Karolowi Darwinowi, były okresem, w którym bardzo dużo się pisało - listów, prac, wspomnień, dzienników, notatek. Na tym, co zapisał, Darwin opierał się, pracując przez długie lata nad swoją teorią. Ale inne jego pisma, chociażby listy, wiele mówią o nim, jako człowieku. 

O Karolu Darwinie - człowieku, nie tylko naukowcu, i o jego czasach mówiła w TOK FM prof. Dominika Oramus, literaturoznawca, filolog angielski i prof. nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego:

TOK FM PREMIUM