Ośmiornice to zwierzęta, które większości nie kojarzą się pewnie ze zbyt inteligentnymi stworzeniami. To błąd, o czym przekonamy się dzięki książce "Inne umysły, ośmiornice i prapoczątki świadomości" Petera Godfrey'a-Smitha, która była przyczynkiem do rozmowy Karoliny Głowackiej z dr. Szymonem Drobniakiem.
- Ośmiornice należą do mięczaków. Organizmy te kojarzymy głównie ze ślimakami i małżami, czyli ze zwierzętami, które nie są traktowane powszechnie jako zbyt inteligentne. Natomiast same ośmiornice faktycznie od wielu lat są wręcz porównywane do takich organizmów jak kruki czy delfiny, czyli do jednych z najinteligentniejszych istot, które obok nas żyją na ziemi - stwierdził gość TOK FM.
Siła w mackach ośmiornicy
Ośmiornice, co podkreślała Karolina Głowacka, mają niesamowitą strukturę ciała. Nawet wielkie osobniki nie mają problemu z przeciśnięciem się przez najmniejszą szparę. Jak podkreślił dr Drobniak, zwierzęta te przeszły bardzo długą drogę do etapu, na którym są obecnie. Dawne gatunki miały na sobie wielkie muszle, które ciągały za sobą wszędzie.
- Można powiedzieć, że ośmiornice są osiągnięciem tej gałęzi ewolucyjnej, którą są głowonogi. Pozbyły się wszelkich twardych elementów. Nie mają nawet żadnego wewnętrznego szkieletu i faktycznie potrafią przeciskać się przez małe, kilkucentymetrowe szpary - powiedział gość TOK FM. - Z tym wiąże się niesamowita organizacja ich ciała - podkreślił.
Patrząc na ośmiornicę, można mieć wrażenie, że jej ciało składa się z autonomicznych elementów, które, jak wskazał doktor, "żyją własnym życiem". - Często macki ośmiornicy wykonują bardzo wiele różnych, niezależnych od siebie zadań. Jedna może w danej chwili polować, druga poszukiwać czegoś na dnie, a trzecia trzymać się jakiejś przeszkody, żeby nie popłynąć z prądem wody - opisywał gość Karoliny Głowackiej. Podkreślił, że układ nerwowy ośmiornic, właśnie dzięki tak dużej decentralizacji ciała, jest bardzo rozproszony.
Mózg wokół przełyku
Mózg ośmiornicy nie znajduje się - jak moglibyśmy przypuszczać - w głowie, ale w postaci grubego zwoju otaczającego przełyk. - I co ciekawe, ten mózg tak naprawdę u ośmiornic gra marginalną rolę. On może wydawać polecenia, ale (…) zwoje nerwowe rozmieszczone w mackach i tak same potrafią podejmować decyzje na podstawie bodźców, które dostają z zewnątrz - mówił ekspert.
Ośmiornice, co także warte podkreślenia, świetnie widzą. Ich układ wzrokowy jest bardzo dobrze rozwinięty, a oczy przypominają oczy ssaków naczelnych.
Dinozaury mogłyby rządzić światem
Karolina Głowacka przypomniała, że przez wiele lat naukowcy mieli problem z przyznaniem się do tego, że istoty inne niż człowiek mają mózg czy świetnie rozwiniętą inteligencję. Obecnie, jak przyznał dr Drobniak, jesteśmy już bardziej otwarci na twierdzenie, że umysł to nie jest coś unikatowego dla człowieka. Podkreślił, że w historii naszej planety mieliśmy wiele zwierząt, które miały porównywalną inteligencję do tej, jaką mieli przodkowie człowieka.
- Myślę, że jednym z najbardziej spektakularnych i często dyskutowanych przykładów są dinozaury, czyli tzw. gady naczelne - wskazał biolog. Jego zdaniem dinozaury miały bardzo rozwinięty umysł i wysoką inteligencję, której potrzebowały do analizy ogromnej ilości informacji, które do nich docierały.
- Zwłaszcza że były to z reguły zwierzęta drapieżne, polujące i to wszystko im się przydawało. I gdyby nie to, że 65 mln lat temu doszło do katastrofy, która je zmiotła z powierzchni ziemi, to nas, ludzi i naszej inteligencji, by dziś nie było. Ssaki nigdy nie byłyby w stanie wybić się ze swoich nisz ekologicznych - wyjaśniał.
Według eksperta to właśnie dinozaury, ze względu na swoją inteligencją, panowałyby na świecie i rządziły ziemią do dzisiaj.
