Dzieje miejsca
Miejsce, w którym swe podwoje otwiera nowa placówka, to trzy zabytkowe frontowe kamienice wraz z oficyną o historii tyleż bogatej, co znakomicie odzwierciedlającej przemiany, jakie na przestrzeni lat przechodziła Praga. Powiązana z nimi historia stanowi klucz do zrozumienia, w jaki sposób Praga stała się częścią Warszawy. Posesja przy ul. Targowej 50/52 znajduje się bowiem w centrum Pragi, i to nie tylko tej, którą znamy, ale również tej dawnej. Dzisiejsza ulica Targowa to wszak jeden z najstarszych szlaków komunikacyjnych Warszawy - jako główny trakt prowadzący prawym brzegiem Wisły ukształtował się już w XII-XIII stuleciu. Tu, na wysokości dzisiejszej ulicy Ząbkowskiej, krzyżowały się ważne drogi, funkcjonowało wielkie targowisko i stał ratusz. Leżące przy nim posesje były świadkami rozwoju tej części okolicy, wydarzeń nobilitujących (przyłączenie Pragi do Warszawy w 1791 roku), ale i tragicznych - rzezi i strategicznych wyburzeń z czasów napoleońskich. W nowoczesną miejską ulicę Targowa przekształciła się na przełomie XIX i XX wieku. Rangę głównej arterii, znaczenie komunikacyjne i tradycje handlowe zachowała do dziś. Same kamienice, w których zlokalizowane zostanie Muzeum, należą do najstarszych murowanych budynków mieszkalnych na Pradze. Ich początek wiązano przede wszystkim z XIX stuleciem, ale badania archeologiczne z lat 2008-2009 wykazały, że budowę jednej z nich rozpoczęto jeszcze pod koniec XVIII wieku, przed tragicznym dla Pragi rokiem 1794. Przez lata zabudowa posesji rosła i przechodziła z rąk do rąk, w rytm przepływu pieniędzy, aktów notarialnych, wyroków sądowych i testamentów kolejnych właścicieli.
Żydowskie dziedzictwo
Istotną częścią praskiej społeczności byli Żydzi. Mieli oni również silne związki z opisywaną posesją, po których pozostała bezcenna - niestety nadgryziona zębem czasu - pamiątka. W oficynie znajduje się dawna żydowska modlitewnia z odkrytymi pod koniec XX wieku i odsłoniętymi w 2005 roku malowidłami. Niestety, po II wojnie światowej pomieszczenia były wykorzystywane do celów gospodarczych, co przyczyniło się do dewastacji malowideł. Do dziś przetrwało ok. 20% ich oryginalnej powierzchni. Zachowane obiekty są przykładem działania w dawnej Warszawie dużej liczby bóżnic i modlitewni. Takie rozdrobnienie kultu było charakterystyczne dla Warszawy i od dawna zakorzenione także w tradycji prawego brzegu Wisły. W 1926 roku co najmniej 38 takich miejsc znajdowało się na Pradze.
Nowe życie
2014 rok przynosi kolejne ważne wydarzenie w historii posesji - 25 października w wyremontowanych i poddanych troskliwej konserwacji wnętrzach kamienic powiększonych o dobudowany nowoczesny obiekt zostanie otwarte Muzeum Warszawskiej Pragi. Na razie udostępnione zostaną same wnętrza, ale wkrótce nowoczesna i nietypowa ekspozycja połączy w sobie ducha dawnej Pragi z jej współczesnym eklektycznym obliczem. Jedyne praskie muzeum pozwoli zarówno mieszkańcom Pragi, jak i gościom z lewego brzegu i z całego świata zapoznać się z historią dzielnicy i z jej dzisiejszym życiem. Muzeum ma ambicje, by w niedalekiej przyszłości stać się centrum kulturalnym prawobrzeżnej Warszawy i jak w soczewce skupić w sobie i wzmocnić wszystko to, co się będzie na jej obszarze działo. Duża siedziba, częściowo zbudowana od nowa, a częściowo odrestaurowana, daje duże możliwości organizacji imprez i prezentacji wystaw.
Ekspozycja główna
Muzeum Warszawskiej Pragi otwiera swoje podwoje jeszcze przed powstaniem ekspozycji. Jej tworzeniem zajmuje się zwycięzca konkursu, pracownia 307kilo. Na parterze głównego budynku zwiedzających witać będzie prezentacja dziejów warszawskiej Pragi przedstawiona na bogatym materiale ikonograficznym, podzielonym na okresy i z wyodrębnionymi ważniejszymi wydarzeniami z dziejów prawobrzeżnej Warszawy.
Częścią wystawy będzie ekspozycja zabytkowych planów miasta, a w centralnej części sali ekspozycyjnej powstanie makieta Pragi na podstawie jednego z planów z XVIII wieku. Na pierwszym piętrze powstać ma Sala Targu Praskiego, poświęcona głównie bazarowotargowym tradycjom okolicy. Nazwa ulicy i sąsiedztwo Bazaru Różyckiego zobowiązują. Na pierwszym piętrze znajdzie się także przestrzeń dla wystaw czasowych. Labirynt muzealnych piwnic będą wypełniały instalacje artystyczne, oczywiście o tematyce związanej z okolicą. Ważną częścią Muzeum jest zabytkowa żydowska modlitewnia - ta część placówki zostanie udostępniona jako pierwsza, a uzupełnieniem ściennych malowideł będą dodatkowe treści wyjaśniające znaczenie i historię polichromii, a także dokumentujące prace konserwatorskie nad nimi.
Kwota całkowita: 37 996 320,50 zł, dofinansowanie: 12 126 380,04 zł z EFRR w ramach działania 11.1 POIŚ.
Parapetówka w Muzeum Warszawskiej Pragi 25 i 26 października 2014 r.
Oprowadzanie po nowej siedzibie Muzeum Warszawskiej Pragi
Sobota 25 października: 12.00, 13.00, 14.00 - zapisy online; 15.00, 16.00, 17.00 - zapisy na miejscu w dniu wydarzenia
Niedziela 26 października: 12.00, 13.00 - zapisy online; 14.00, 15.00 - zapisy na miejscu
w dniu wydarzenia
Blok edukacyjny
12.00 - 14.00: I spacer "Od osady do miasteczka" - prowadzi Franciszek Płóciennik Tematem spaceru będzie rozwój Pragi na przestrzeni wieków. Części jego śladów, zapisanych w praskiej zabudowie, wciąż jeszcze nie zatarł czas, a część można oglądać już tylko oczami wyobraźni lub na archiwalnych zdjęciach.
14.00 - 16.00: II spacer "Praga kilku wyznań" - prowadzi Franciszek Płóciennik Praga nie jest i nigdy nie była religijnym monolitem. Przed wybuchem II wojny światowej ważną częścią społeczności prawobrzeżnej Warszawy byli Żydzi. Dzięki cerkwi św. Marii Magdaleny obecność prawosławia jest nadal widoczna. Podczas spaceru będzie można przyjrzeć się śladom, jakie przedstawiciele różnych wyznań pozostawili na Pradze.
12.00 - 14.00: I warsztaty "Malowanie na ceramice" - prowadzi Joanna Jagusiak (MadeByYou), Patryk Jaworek
Ulice Pragi zawsze pełne były mniejszych i większych zakładów rzemieślniczych. Do tego zemieślniczego dziedzictwa nawiązują warsztaty ceramiczne, które odbędą się podczas Parapetówki. Każdy obiekt wytworzony przez uczestników zostanie pokryty szkliwemi wypalony.
15.00 - 17.00: II warsztaty "Ginące zawody" - prowadzi Marta Zdanowska, Patryk Jaworek Wiele zawodów spośród długiej rzemieślniczej listy znikło już z praskich ulic. Przywrócimy im życie, chociaż na chwilę. Warsztaty połączone z krótkim spacerem.
Zapisy online na www.muzeumwarszawy.pl , od 22 października, godz. 9.00
Sala zabaw
Dziećmi, które nie będą zainteresowane zwiedzaniem z rodzicami, zajmiemy się w kąciku malucha. Będą się tam mogły bezpiecznie pobawić pod opieką muzealnych animatorów.
Scena
sobota
18.00 - Cała Praga Śpiewa
Projekt muzyczny, w którym miłość do warszawskich szlagierów spotyka się z unikalną energią międzypokoleniowego zespołu. Tworzą go seniorzy z Pragi i innych dzielnic oraz młodzi muzycy z akustycznego zespołu Czessband.
niedziela
16.00 - oficjalne otwarcie Muzeum Warszawskiej Pragi Gości powitają Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzata Omilanowska, Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz i Dyrektor Muzeum Warszawy Ewa Nekanda-Trepka.
17.00 - koncert Warszawskiego Combo Tanecznego
Warszawskie szlagiery i uliczne przeboje z dawnych lat w wykonaniu znakomitych muzyków grających na tradycyjnych instrumentach, m.in. na banjo i pile.
