I Śląskie Forum Samorządowe w Katowicach

17 maja w Instytucie Korfantego w Katowicach odbyło się I Forum Samorządowe pod patronatem Radia TOK FM, poświęcone tematyce ochrony dziedzictwa poprzez ustanowienie szczególnej formy ochrony prawnej nad zabytkami i krajobrazem kulturowym w postaci tzw. Parków Kulturowych.

W roku 2019 istniało ich w Polsce 40. W samym województwie śląskim zlokalizowane są 4. Forum było rodzajem krytycznej rewizji, począwszy od anachroniczności samych przepisów. Ustawodawstwo w tym zakresie ma już 20 lat, dodatkowo wejście do UE pozwoliło zobaczyć nasze dotychczasowe metody na tle europejskim i światowym, co pokazało, że mimo rozlicznych osiągnięć wiele mamy do nadrobienia.

Wśród ważnych rekomendacji Forum należy wymienić konieczność zmiany paradygmatu konsultacji społecznych, procesualność i wagę komunikacji ze społecznościami lokalnymi i wszystkimi interesariuszami przyszłego Parku, konieczność strategicznego formowania instytucjonalnego i ekonomicznego zaplecza dla przyszłych Parków Kulturowych, budowanie idei Parków na oddolnej potrzebie ocalania poprzez procesy „umojenia" (mój dom, moja/nasza dzielnica, historia, ulica).

Parki, zajmują w Polsce zupełnie nietożsame pod wieloma względami tereny, może to być cmentarz, hałda, ale też wielka stara dzielnica miasta, jak krakowski Kazimierz. Dlatego Park może być realizowany jako wielowątkowy, interdyscyplinarny, ale także społeczny z ducha projekt opieki nad dziedzictwem, gdyż bez stałej, opartej na partnerskich zasadach współpracy ze społecznością lokalną Parki są polem nieustannej walki o zachowanie przepisów prawa a nie wspólnotową ochronę idei Parków.

Praktyka istniejących parków kulturowych potwierdza, że jeśli w danym miejscu park kulturowy nie jest prowadzony w sposób kompleksowy, integrując działania prawne, ekonomiczne, przestrzenne, techniczno-inwestycyjne, a to wszystko w oparciu o nieustanną konsultację i wkluczenie społeczne przynosi to jedynie połowiczne, niepełne rezultaty. Świetnie odnowiona i zrewitalizowana ulica, która przywróci fragmentowi miasta utracony sto lat wcześniej krajobraz kulturowy, na której jednak nie będzie toczyło się nowe życie, a mieszkańcy nie będą się czuli dobrze, ani u siebie, jest rodzajem skansenu, a nie o to tu chodzi. Idea Parku nie realizuje się w pełni, jeśli jego wprowadzenie przynosi rosnący dystans społeczny i sąsiedzki, pogłębiają się podziały klasowe, a nowe prawo jedynie winduje ceny lokali i wynajmu, park staje się wtedy rodzajem sztucznej dekoracji, zamiast wzmacniać kulturowe i społeczne elementy genius loci.

TOK FM PREMIUM