Zdrowe nawyki i regularne badania – "Lepiej zapobiegać niż leczyć"
Zdrowy tryb życia i odpowiednie nawyki w znacznym stopniu wpływają na jakość życia, kondycję organizmu czy poczucie zadowolenia i spełnienia. Ważna przy tym jest uważność, dzięki której drobnymi działaniami możemy wprowadzić ogromną zmianę i przyczynić się do poprawy warunków, w jakich funkcjonujemy.
Beata Śmiechowska zwyciężczyni 2. edycji programu MasterChef wymienia czynniki, na które warto zwracać uwagę. To różnorodna dieta, którą stosujemy, wybieranie wysokiej jakości produktów, z których przyrządzamy posiłki, ograniczanie wysokoprzetworzonej żywności, unikanie tłuszczy trans, cukrów prostych, napojów gazowanych, czy używek, a także właściwe nawodnienie organizmu.
Dorosły człowiek powinien wypijać 2-3 litry wody każdego dnia, a jeśli nie lubimy pić czystej wody, ekspertka radzi, żeby dodać do niej kilka listków mięty czy kilka kropel soku z cytryny.
Warto pamiętać też o aktywności fizycznej, na którą — w zależności od upodobań — może składać się zarówno spokojny spacer, joga czy jazda na rowerze, jak i bardziej dynamiczne ćwiczenia na siłowni.
Na zadowolenie z życia i dobrą kondycję ma wpływ także zachowanie równowagi pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym, tzw. work-life balance.
"Lepiej zapobiegać niż leczyć" - zgadza się doktor Małgorzata Cymerman, dyrektor mammografii w grupie LUX MED i dodaje, że wszystkie wymienione czynniki stanowią profilaktykę pierwotną i są podstawą zachowania zdrowia. Zwraca jednak uwagę, że równie ważna jest profilaktyka wtórna, czyli badania profilaktyczne, a skupiając się na profilaktyce kobiet w kierunku nowotworów piersi, podkreśla wagę badań mammograficznych, które można wykonać nie tylko w przychodniach, ale także w szeroko dostępnych mammobusach.
Dzięki nim badanie można zrobić, nawet wybierając się z rodziną na zakupy. W każdym miesiącu na parkingach marketów Kaufland odbywa się 60 postojów mammobusów organizowanych we współpracy z LUX MED. W 2021 przebadano 30 tys. kobiet, a do września 2022 już 20 tys.
Jak kupować i gotować w sposób świadomy? Strefa świadomego konsumenta
Odpowiednia dieta i właściwy sposób odżywiania to klucz do prawidłowego funkcjonowania organizmu i wszystkich jego narządów. Zwiększa odporność na stres, przekłada się na dobre samopoczucie i chroni przed chorobami.
"Warto do odżywiania podejść tak jak do inwestycji. Inwestycji w zdrowie całego organizmu" — uważa Beata Śniechowska.
Decyzja o tym, jak dzięki diecie zainwestować we własne zdrowie, zaczyna się już w sklepie. Chodzi o wybór właściwych składników, z których powstaną zdrowe i różnorodne dania. Warto kierować się piramidą żywieniową, czyli zaleceniami wydanymi przez specjalistów. Dużą rolę odgrywają w niej warzywa, ale trzeba też pamiętać o źródłach białka, zdrowych tłuszczach czy węglowodanach. W sklepach Kaufland można znaleźć specjalnie oznakowane strefy świadomego odżywiania. Tam zgromadzone są produkty dla konsumentów wybierających żywność bez glutenu, bez laktozy, produkty wegańskie czy wegetariańskie, te z niższą zawartością cukru, czy z grupy superfood.
Produkty specjalistyczne posiadają dodatkowe certyfikaty i są wyraźnie oznaczane symbolami np. V-Label. Certyfikowane produkty dają gwarancję, że na każdym etapie ich powstawania były kontrolowane i nie zawierają składników, których klient unika.
Kupowanie wysokiej jakości żywności w sklepie nie gwarantuje jeszcze zdrowego posiłku. Należy też przyrządzić go w odpowiedni sposób, unikając np. smażenia czy używając właściwych tłuszczy, jeśli mimo wszystko decydujemy się wykorzystać tę technikę. Ważne jest wybieranie do smażenia takich tłuszczy, które mają tzw. wysoki punkt dymienia. Chodzi o temperaturę, w której tłuszcz zaczyna podlegać niekorzystnym przemianom. Tłuszcz używany do smażenia powinien mieć temperaturę dymienia przynajmniej 200 st. C, ale im wyższa, tymlepiej. Najlepsze są masło klarowane (230 st. C), czy oleje (olej rzepakowy - 205 st. C). Warto wybierać tłuszcze oczyszczone, rafinowane, a oliwę extra vergine zostawić do sałatek.
Zdrowe odżywianie to także unikanie cukru. Ekspertka radzi, żeby do słodzenia używać zamienników cukru: stewii (ma zero kalorii, i jest 300 razy bardziej słodka niż cukier), ksylitolu, czyli cukru brzozowego, miodu, syropu klonowego, z agawy, daktylowego. Można także słodzić owocami, takimi jak suszone daktyle, morele czy jabłka.
Agnieszka Kuc, dyrektor Działu Zapewnienia Jakości w Kaufland Polska radzi, aby dosładzając owsiankę czy ciasta, zamiast cukru dodawać mleko bez laktozy, które daje większe poczucie słodyczy ze względu na zawarte w nim dwa cukry proste.
Także przekąski, po które chętnie sięgamy pomiędzy posiłkami, mogą być zdrowsze i mniej kaloryczne niż frytki czy chipsy. Wystarczy zjeść jabłko czy słupki warzyw: marchewki, selera naciowego lub świeżego ogórka.
Produkty regionalne, czyli smak, świeżość i troska o klimat
Grupa produktów dobra zarówno dla nas, jak i dla środowiska, to produkty regionalne, które z roku na rok cieszą się coraz większym zainteresowaniem klientów.
"To wyraz przywiązania do tradycji, lokalnych smaków czy składników pochodzących z danego regionu. Ważna jest też świeżość tych produktów" - mówi Danuta Kołodziejczyk-Sedlak – dyrektor Pionu Zakupu Kaufland Polska.
Produkty regionalne nie są przewożone na duże odległości, mogę być więc sprzedawane niemal natychmiast po wyprodukowaniu, a to gwarantuje ich świeżość. Mniejsza odległość przewożenia, to mniej zużytego paliwa, a więc też mniejszy ślad węglowy. Kupują je więc nie tylko smakosze lokalnej kuchni, ale też świadomi konsumenci, dla których ważna jest ekologia.
Anna Okrajni – kierownik Laboratorium Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Skale, zwraca uwagę, że żywność regionalna jest naturalna i prosta zarówno w produkcji, jak i w składzie. Co prawda w miarę rozwoju technologii zmieniają się i unowocześniają procesy produkcji, często jednak nadal odbywają się jak przed laty. Z tego powodu produkty lokalne postrzegane są jako bardziej naturalne, mniej przetworzone i zdrowsze.
Lokalna żywność jest specjalnie oznaczana, dzięki czemu klienci wiedzą, że wkładają do koszyka mleko, ser czy jaja wyprodukowane w ich regionie.
Jaja to jedna z grup produktów, na których dobrze widać zmianę w preferencjach konsumentów. Szukają oni już nie tylko lokalnych wyrobów, ale także zadają pytania o warunki chowu kur.
Bartłomiej Chłodnicki – prezes zarządu Polskie Fermy Grupa Producentów przypomina, jak czytać oznaczenia na opakowaniach czy skorupkach jaj. Pierwszy numer to oznaczenie metody chowu:
- 3 - to jaja z chowu klatkowego,
- 2 - jaja z chowu ściółkowego. Ptaki mają swobodę przemieszczania się wewnątrz budynków, mają dostęp do ściółki,
- 1 - jaja z chowu na wolnym wybiegu. Ptaki mają możliwość korzystania z wybiegów, przemieszczania się po otwartych przestrzeniach. Mają zapewnione utrzymanie ich naturalnych zachowań jak grzebanie, poszukiwanie robaków,
- 0 - to jaja z chowu ekologicznego. Znoszą je kury hodowane na wolnym wybiegu, których pasza dodatkowo pochodzi z produkcji ekologicznych. Jest nadzorowana i certyfikowana jak inne wyroby ekologiczne.
Dbałość o dobrostan zwierząt motywuje sklepy do rezygnacji ze sprzedaży jaj od kur z chowu klatkowego. Przykładem tego jest sieć Kaufland, która podejmuje także wiele innych inicjatyw w trosce o zrównoważony rozwój asortymentu. W sklepach nie są sprzedawane produkty z dodatkiem naturalnych futer oraz kaczki i gęsi poddawane przymusowemu tuczowi. Wprowadzona jest też polityka w zakresie ochrony ryb i owoców morza: Kaufland nie oferuje zagrożonych gatunków ryb dziko żyjących i sprzedaje produkty pochodzące ze zrównoważonych połowów lub obszarów (np. z certyfikatem MSC).
Jak mądrze kupować, by nie marnować, czyli zero waste
Globalnie marnujemy ok. 40 proc. żywności. W Polsce jesteśmy na 5. miejscu i marnujemy 4,9 mln ton jedzenia rocznie. Dane z 2019 roku pokazują, że do kosza wyrzucamy średnio około 3 tys. złotych rocznie.
"Najpierw wydajemy pieniądze, żeby kupić jedzenie, a potem marnujemy zasoby i pieniądze, żeby te śmieci zutylizować" - mówi Leszek Dąbrowski, Public Affairs Manager z Too good to go, firmy udostępniającej aplikację, łączącą klientów z restauracjami i sklepami oferującymi nadwyżki jedzenia w atrakcyjnych cenach.
Ekspert wyjaśnia, że na marnowanie warto spojrzeć z innej perspektywy, niż tylko tej, że jedna rzecz się zmarnowała "i trudno". W każdy produkt zostały zainwestowane zasoby, które poszły na marne. A wyrzucone produkty nie kończą swojego żywota na wysypisku, tylko leżą i emitują np. metan, który jest 28-krotnie silniejszym gazem cieplarnianym niż dwutlenek węgla. Dlatego tak ważne jest ograniczenie tego, co trafia na wysypisko śmieci.
"Lepiej jest kupować mniej i sprawdzać, czy teraz jest ok, zamiast kupić więcej, bo może zjem" - radzi Leszek Dąbrowski i wylicza, jak zmniejszyć ryzyko marnowania jedzenia:
- planować świadome zakupy raz na tydzień. Przejrzeć lodówkę, zastanowić się co jest, co chcemy ugotować, a później dopiero myśleć, co jest potrzebne,
- nie chodzić na zakupy z pustym brzuchem, bo wtedy kupuje się pod wpływem impulsu, zwykle więcej niż potrzeba,
- mając specjalne potrzeby żywieniowe, jak ograniczenie glutenu, tłuszczu, laktozy i kupując zamienniki, które są droższe, warto planować jeszcze staranniej,
- przerabiać nieświeże produkty, np. z czerstwego chleba można zrobić tosty czy smażone w jajku tosty francuskie,
- wykorzystywać resztki. Obierki po obraniu jabłka nie muszą lądować w koszu. Można z nich zrobić kompot, ocet czy chipsy, a woda z namoczonej skórki banana to świetny nawóz.
Katarzyna Kandora-Matysik, kierownik Działu Zarządzania Infrastrukturą i Administracją Budynku w Kaufland Polska zwraca z kolei uwagę na edukację. Już dzieci powinny uczyć się, jak nie marnować żywności, jak właściwie ją przechowywać, żeby dłużej utrzymywała świeżość i być świadome tego, że brzydkie warzywa nie są gorsze. Krzywa marchewka nadal jest smaczna i zdrowa, bo "liczy się wnętrze". Sieć Kaufland prowadziła cykl spotkań edukacyjnych dla dzieci "Eko od dziecka - nie marnuję!" i zachęcała do wybierania nieidealnych pod względem wyglądu, ale stworzonych przez samą naturę warzyw i owoców, które są znane w sklepach Kaufland pod nazwą "Naturalsi".
Jednym z mitów, który powoduje, że marnujemy dużo żywności, jest data. Eksperci przypominają, jak rozumieć daty umieszczane na opakowaniach i kiedy „przeterminowany" produkt nadal nadaje się do jedzenia. W Polsce i Europie stosowane są dwa systemy oznaczeń żywności:
- "Najlepiej spożyć przed". Produkt przed upływem pokazanej daty jest najlepszy, ale nie oznacza to, że po tej dacie nadaje się do wyrzucenia. Jeśli jest dobrze przechowywany, to najczęściej nadal jest dobry i możemy to ocenić sami, oglądając go, wąchając czy próbując.
- "Należy spożyć do". To data graniczna zarezerwowana dla takich produktów, które są niestabilne mikrobiologicznie. Chodzi głównie o surowe mięso i żywność, która szybko się psuje. Tych produktów po terminie nie należy spożywać.
Jak mądrze korzystać z plastiku i ograniczyć jego zużycie. Dwa słowa o segregowaniu odpadów
"W ciągu ostatnich 50 lat produkcja plastiku wzrosła 20-krotnie, a do 2050 roku będzie 3-krotnie wyższa niż w 2014. Jeśli w tym tempie będziemy produkować plastik, który długo się rozkłada, to w 2050 roku w oceanach będzie więcej plastiku niż ryb" - mówi Piotr Stanisławski z portalu Crazy nauka.
Ekspert uważa, że im dłuższe jest życie plastikowych opakowań, tym mniejszy jest jego wpływ na środowisko. Dlatego warto świadomie wybierać opakowania, które są trwałe i można ich używać wielokrotnie lub sięgać po opakowania z recyklingu. Nie należy też obawiać się grubych, plastikowych toreb, które mogą nam służyć wiele lat, a zdecydowanie trzeba unikać cienkich foliówek. Z plastiku można korzystać odpowiedzialnie i ta odpowiedzialność wcale nie musi oznaczać całkowitej rezygnacji z tworzyw sztucznych. Warto zachować zdrowy rozsądek.
W Polsce, w 2021 roku 40 proc. odpadów plastikowych zebrano selektywnie, a recyklingowi poddano niecałe 27 proc. To nie są duże liczby, ale z roku na rok Polacy uczą się coraz lepiej sortować odpady.
Firmy, w tym sklepy, od lat optymalizują zużycie plastiku. W marketach Kaufland wprowadzenie jednej zmiany, polegającej na obniżeniu grubości folii stretch używanej do transportu towarów, pozwoliło zaoszczędzić rocznie 39 ton plastiku. A obszarów podobnych optymalizacji jest więcej. Cieńsze są torebki na pieczywo, opakowania plastikowe zastępowane są przez inne np. papierowe. Wykorzystuje się materiały pochodzące w 100 proc. z recyklingu, klientom oferowane są do zakupu woreczki wielokrotnego użytku na warzywa i pieczywo.
79 proc. Polaków utrzymuje, że segreguje odpady, jednak eksperci oceniają, że selektywna zbiórka nadal sprawia nam trudność, choć widać ciągłą poprawę, przynajmniej na poziomie deklaracji.
"Co trzeci polski konsument identyfikuje się jako osoba, która przy podejmowaniu decyzji zakupowych zastanawia się, z czego produkt został wykonany i stawia dobro planety na pierwszym miejscu" - powiedziała Sylwia Bardeli – dyrektor Działu Surowców Wtórnych i Odpadów w Kaufland Polska.
Z kolei Monika Michalska, autorka bloga "Pani od odpadów" zauważa, że często ludzie niechętnie segregują śmieci, tłumacząc to brakiem miejsca na pięć różnych koszy na odpady. Tymczasem nie wszystkie muszą stać w kuchni, w szafce pod zlewem. Najwięcej papieru gromadzi się w okolicach biurka, a szklane słoiki można na bieżąco wyrzucać, wychodząc do pracy czy na spacer z psem.
Segregacja śmieci jest trudna także dlatego, że nie wszyscy znają podział śmieci na frakcje i potrafią używać właściwych worków czy koszy na odpady:
- frakcja BIO. Nie wolno wyrzucać odpadów bio z foliówkami czy fragmentami opakowań. Jeśli coś się zepsuje, też należy wyjąć jedzenie z opakowania i osobno wyrzucić żywność;
- frakcja żółta (plastik metal) - wrzucać tylko dokładnie opróżnione opakowania. Plastikowe butelki należy zgnieść, wtedy więcej zmieści się w koszu;
- papier — wyłącznie suchy, niezatłuszczony. Jeśli mamy pudełko po pizzy, można element tłusty wyrwać i wyrzucić do frakcji zmieszanej;
- szkło — tu należy wrzucać tylko szkło opakowaniowe, czyli słoiki, butelki, słoiczki po kosmetykach, ale bez metalowych nakrętek;
- odpady zmieszane — tu powinno trafić wszystko, czego nie możemy zaklasyfikować do poprzednich frakcji.
W zgodzie z naturą — oszczędzanie energii dla środowiska i dla zdrowia
"Najtańsza energia to ta, której nie trzeba było zużyć" - uważa Szymon Bujalski – dziennikarz, autor profilu "Dziennikarz dla klimatu".
Oszczędzając energię, odciążamy nie tylko portfele, ale też system energetyczny, wspieramy działania na rzecz środowiska i dbamy o zdrowie. Chodzi o to, że wytwarzanie energii związana jest ze spalaniem paliw kopalnych, a spalanie węgla przyczynia się do zanieczyszczenia środowiska i powstawania smogu.
Energooszczędność w gospodarstwach domowych to między innymi termomodernizacja budynków czy wymiana okien, czyli działania, które są dość kosztowne. Nie mając w planach drogich inwestycji, nadal możemy podejmować działania, które przyczynią się do ograniczenia zużycia energii. Wiele z nich wymaga jedynie uważności:
- warto pamiętać, by przed zimą zmienić tryb okien z pozycji letniej na zimową, co spowoduje domknięcie okien i zwiększy szczelność budynku;
- nie kłaść niczego na grzejnikach, co pozwoli zaoszczędzić kilka procent ciepła;
- założyć maty za grzejnikami, od których ciepło będzie się odbijać i efektywniej ogrzewać pomieszczenie;
- obniżyć o 1-2 stopnie temperaturę pomieszczeń;
- zoptymalizować ustawienia bojlera w łazience.
Oszczędzać można także mądrze przemieszczając się i podróżując:
- jazda na autostradzie o kilka kilometrów na godzinę wolniej powoduje, że można zaoszczędzić na paliwie nawet 60 euro rocznie. Potwierdziły to europejskie badania;
- częściej korzystać z komunikacji miejskiej zamiast jechać samochodem;
- zaplanować kilka razy w tygodniu pracę z domu.
Także firmy, w tym sklepy mające ogromny pobór energii, opracowują plany oszczędnościowe.
"Sieć marketów Kaufland określiła wiele celów klimatycznych, z których najważniejszy to stać się do 2025 roku firmą neutralną klimatycznie*" - mówi Michał Maciejczak dyrektor Pionu Zarządzania Nieruchomościami w Kaufland Polska.
Aby to osiągnąć, sieć będzie redukować emisje, a te, których nie może uniknąć, kompensować np. wspierając budowę elektrowni wodnych. Kaufland nawiązał także współpracę z dostawcami, którzy gwarantują pokrycie wolumenu energii zużywanej w sklepach, centrali i centrach dystrybucyjnych firmy w 100% zieloną energią**. Innym działaniem jest odzyskiwanie ciepła odpadowego. Chodzi o ciepło, które jest efektem ubocznym chłodzenia lodówek pracujących w marketach. W sklepach Kaufland jest ono zimą wykorzystywane do ogrzewania powierzchni marketów.
Życie w zgodzie ze sobą i z naturą, podejmowanie codziennych decyzji, które sprzyjają dbaniu o własne zdrowie, a jednocześnie środowisko, nie wymaga zaawansowanej wiedzy czy długotrwałych przygotowań. Może to robić każdy, a działanie zaczyna się od podjęcia prostych decyzji. Włożenia do sklepowego koszyka właściwych produktów, gaszenie światła, gdy wychodzimy z pokoju, czy wrzucenie pustego opakowania po jogurcie do właściwego kosza na śmieci to małe, codzienne kroki, które mogą zapoczątkować duże zmiany.
*Emisje (Scope 1&2), których nie można uniknąć, są kompensowane poprzez wsparcie projektów na rzecz ochrony klimatu, więcej na: www.kaufland.pl/klimat
**Z wyłączeniem najemców pasaży sklepów Kaufland
