Adam Balcer

Ruszymy w kierunku Indii. Po drodze spotkamy Połowców, Nogajów i Glińskich. Dowiemy się jak Wielka Orda pomogła Polsce, jak udzielaliśmy schronienia muzułmańskim uchodźcom politycznym i jak bogate było życie nocne w Kijowie w XV wieku. Przy okazji - jak poprawnie określić obywatela państwa, które nazywa się Biała Owca i kto wpadł na pomysł, by arabski zapisać cyrylicą?

W tym odcinku "Babla" omawiamy zawiłe i skomplikowane próby wybicia się Ukrainy na niepodległość 100 lat temu. Objawiamy piekło genealogów: Żydzi zostają Kozakami, Poleszucy Ukraińcami, a hugenoci prawosławnymi. Dowiesz się też, albo przypomnisz sobie, czym był hetmanat i jak bardzo wpłynął na ukraińską tożsamość. A także skąd wzięło się powiedzenie, że kto za młodu nie był socjalistą, ten na starość będzie sk...synem...

Po ostatnich, pełnych krwi i przemocy opowieściach, teraz - odcinek kulturalno-oświatowy. O wspaniałych zabytkach architektury i wędrujących przez stulecia manuskryptach. Wszystko jednak w ogniu sporów religijnych. Czy da się przeprowadzić prawosławną kontrrewolucję kontrreformacji? Czy można być prawosławnym Niemcem? Czy da się połączyć renesans z gotykiem w jednym budynku? Czy można na jednym obrazie mieć dwie żony - w tym jedną nieżyjącą? Czy na szczytach władzy funkcjonował albański gang?

Dziś zoom na rumuńską rodzinę Mohyłów. Łączy ona bardzo Polaków i Ukraińców, a także Greków, Niemców, Albańczyków, Żydów, Romów i Turków. Takiej mnogości nacji jeszcze u nas nie było! Znajdzie się też instrukcja; jak skorumpować sułtana oraz podnosząca na duchu historia człowieka, który chociaż prześladowany przez spolonizowanych Niemców, nie wyparł się wiary, a nawet dorobił się fortuny sprzedając wino Selimowi Pijakowi.

W tle tytułowych awantur, czy też raczej w ich ramach, pojawiają się romanse, morderstwa, nieślubne dzieci, ukraińscy Kozacy łamiący w dłoniach podkowy, grecki protestant i potężne rody polskie i ruskie. Plotek, pudelek czy plejada to przy tym totalna nuda albo flaki z olejem, czyli CIORBA de BURTA.

Nadal jesteśmy w Mołdawii, która zdążyła się w międzyczasie (XV wiek) stać kondominium polsko-tureckim. Opowiemy o pewnym lawirancie, który został bohaterem narodowym. O tym, że pragnienie zemsty może stać się motorem działań na całe życie. Zanim przedstawimy oszałamiającą wizję architektury i sztuki sakralnej pojawi się krótki wtręt z cyklu "krwawe swaty", czyli małżeńskie łoże skąpane w morzu krwi.

Dzisiaj cofniemy się do czasów kiedy nasza granica sięgała Bułgarii oraz Morza... Czarnego. W czasach tych zdarzało się, że świętym można było zostać z powodu podłego donosu, a biskupem z powodu zawiści własnych braci. Nawet jeśli się już miało małżonkę! Nie zabraknie fake newsów i dezinformacji - oczywiście ze strony Krzyżaków. Odwiedzimy kraj Bogdan, a nawet jego stolicę - Soczewicę.

Wpływowa kobieta, literat-sadysta, carski bękart, a wszyscy oni w mieście, które miało wyglądać jak... Koszalin, chociaż znajduje się na północnej Lubelszczyźnie. W dzisiejszym odcinku również krótka instrukcja - jak okraść papieża? Nie musimy chyba dodawać, że zrobił to Polak.

W tym odcinku płyniemy w naszej opowieści w górę rzeki Bug. Po drodze spotkamy trzech braci z ciepłymi posadkami w spółkach Skarbu Państwa, poczujemy dumę z pierwszego zdania w języku słowiańskim na ziemiach polskich, zdradzimy tajemnicę pewnego noża oraz starą prawdę: pokaż mi swoje plomby, a powiem ci skąd jesteś.

Frontyspisy, grawiury i finaliki. Zabytki sztuki drukarskiej na światową skalę. Synagoga w stylu... zakopiańskim. Kosmiczne zamieszanie z tożsamością mieszkańców o której nie przesądza ani język, ani religia. A to wszystko w Zabłudowie, gdzie nawet dzisiaj możemy zjeść tylko włoską pizzę i turecki kebab. Na końcu - jak w każdym dobrym przedstawieniu - pojawi się Zenon Martyniuk.

Pisemne ataki na "obmierzłą Bogu, pogańską łacinę" (czyli na Kazania Piotra Skargi), pierwsze wydanie Podróży Guliwera, najwcześniejszy zabytek wczesnego piśmiennictwa słowiańskiego i najdawniejszy zbiór ukraińskiego i białoruskiego zapisu nutowego pieśni cerkiewnych. A to wszystko w. Supraślu.

Jesteśmy nadal w Wilnie w którym reprezentanci różnych wyznań sięgają po czyjeś ikony, czyjeś zwłoki, w końcu nawet czyjeś biografie. W tym odcinku również pojawi się spolszczony Turek, post - Polak i niemiecki luteranin budujący prawosławną cerkiew. Dowiemy się też, że za 12 groszy możemy wziąć w leasing konia, przynajmniej tak chciał Stanisław August.

Zostajemy w Wilnie. Byliśmy w Trójcy Świętej w Celi Konrada, a dzisiaj przejdziemy na drugą stronę ulicy Ostrobramskiej i pokażemy prawosławny monaster i cerkiew Św. Ducha. Przypomnimy czasy kiedy prawosławie kontratakuje reformację w języku. polskim i ukraińskim. Pokażemy też "zdrajcę" - Janusza Radziwiłła, w pozytywnym świetle. Nie zabraknie wątków; rumuńskich, albańskich, serbskich, tureckich i tatarskich. A ataki (nie tylko słowne) kacerzy sprzymierzonych ze schizmatykami przeciwko katolikom nadadzą dzisiejszemu odcinkowi niezbędnej energii.

Bez obaw! Zaczniemy od Matki Boskiej Ostrobramskiej, choć pojawi się wątek flamandzki, ale płynnie przejdziemy do pytań zasadniczych. Czy lepiej oddać drogi kielich mszalny, czy stracić dłoń i zostać świętym? I czy można pić alkohol obok ogolonego torsu małpy z doszytym ogonem pstrąga?

Nie potrafiliśmy się zdecydować. Czy Poleszucy są Polakami wyznania prawosławnego czy innym narodem, a może w ogóle nie są żadnym narodem. a szkoda, bo ci obywatele II RP, egzotyzowani i polonizowani padli ofiarą długofalowej dyskryminacji. Kiedy we wrześniu '39 Polska została zaatakowana - nie postrzegali tego jako dramat.

Nadal jesteśmy na Polesiu pośród świętych, z których część to święci - męczennicy. Nie obejdzie się zatem bez wspominek o rozlanej krwi, ale za to dużo w tym odcinku także inwestycji, modernizacji i nowoczesności. Niektóre miejsca niektórym ludziom kojarzą się nawet z Holandią, co nie zmienia faktu, że zasiedlają te tereny Pińczucy, czyli nasi Indianie. Uwaga! Audycja zawiera lokowanie produktu, a dokładnie: wosku, miodu, skór oraz wódki. Oczywiście wszystko z Polesia.

Dzisiaj wyruszamy na Polesie, stereotypowo postrzegane jako prowincjonalne i zaniedbane. Tymczasem poleskie błota to ojczyzna wielu arystokratycznych rodów, ważna kraina w historii Polski, Białorusi i Ukrainy. Co nie zmienia faktu, że w tym odcinku pojawią się kołtuniaste dziady, czuć będzie pleśnią i zgnilizną, a przyszłość poznamy grzebiąc w baranich trzewiach.

Bohaterowie dzisiejszego odcinka to Władysław Opolczyk oraz Matka Boska Częstochowska, a dokładnie jej podobizna. Spróbujemy umocnić historyczną przynależność Opolszczyzny do Polski. ale nam nie wyjdzie. Pojawi się krótkowzroczny awanturnik oraz recepta na szybką karierę w spółkach Skarbu Państwa. Poza tym: napady rabunkowe na tle religijnym oraz szaman z Haiti z rumem i mocnymi papierosami przed wizerunkiem Matki Boskiej.

Wrocław i Ukraina: to może niektórym wydawać się dziwne, ale te regiony od setek lat łączą różnorodne relacje. W tym odcinku dużo o sztuce i architekturze, ale nie zabraknie też smakowitych anegdot: porwania dla okupu, zdrady małżeńskiej, wielbłądów z Przemyśla, wyłupionych oczu i obciętych języków. No i wreszcie dowiemy się kto wymyślił określenie "jedwabny szlak". Nie, nie Chińczycy.

Co najmniej co 10-ty obywatel w II RP był Ukraińcem. Stąd też w dwudziestoleciu międzywojennym funkcjonowały ukraińskie partie, gazety, organizacje, grupy literackie, a jeden z Ukraińców został nawet wicemarszałkiem polskiego Sejmu. W tym odcinku usłyszymy o szalonych ideach, o politycznych debatach, o zmianach wyznania, często z powodów matrymonialnych, ale też o ikonie ukraińskiego nacjonalizmu, której praca w nocnych klubach nie przeszkodziła zostać... nauczycielką. Będzie też zabójstwo na tle kanonicznym, czyli archimandryta zabija arcybiskupa. Wystrzałem z pistoletu.