Wojciech Klicki

Hasło "teoria spiskowa" od kilkudziesięciu lat robi zawrotną karierę. Kto naprawdę rządzi światem? Czy byliśmy okłamywani w szkołach tylko po to, by nie wydały się sekrety małej grupy najpotężniejszych ludzi? Czy wszyscy z nas to ludzie, a może niektórzy są zmiennokształtnymi jaszczurami? W niektórych sytuacjach z daleka czujemy, że to zbyt nieprawdopodobne, by mogło być prawdziwe. Jednak rozpoznanie teorii spiskowej nie zawsze jest tak proste.

Obawialiśmy się Zintegrowanej Platformy Analitycznej, która - naszym zdaniem - jest podatna na nadużycia. Nazywaliśmy ją nawet "megabazą o Polakach" czy "Orwellem po polsku". Rozmawiamy dzisiaj z jednym z pomysłodawców ZPA.

Komputer, smartfon, tablet - wiadomo, zużywają prąd, potrzebny do ich zasilania. Tego typu urządzenia generują jednak o wiele więcej "śladów środowiskowych", bo nie tylko węglowych. Przede wszystkim: pożeraczem prądu jest internet. A wszelkie urządzenia elektroniczne zawierają całkiem sporo surowców rzadkich, my zaś, użytkownicy, wciąż niewystarczająco chyba dbamy o ich recykling.

W Panoptykonie jesteśmy przyzwyczajeni do sytuacji, w której funkcjonariusze państwowi twierdzą, że inwigilacja w Polsce jest pod kontrolą albo nie jest nadużywana. A co w sytuacji, kiedy to funkcjonariuszka staje się ofiarą inwigilacji? Ano, na przykład, zaczyna rozumieć, jak intymne sfery narusza szeroko rozumiany podsłuch.

Czy służby specjalne Ukrainy, Polski, krajów europejskich były gotowe na napaść wojsk Putina na Ukrainę? Czym zajmują się teraz - czy ich działalność jest taka, jak zwykle czy też może się wzmogła? Która służba specjalna Rosji ma teraz najwięcej pracy? Od tych pytań zaczynam rozmowę z Piotrem Niemczykiem, dalej jest jeszcze ciekawiej.

Już 4 lata mijają nam z RODO, dla niektórych jego wprowadzenie kojarzy się głównie ze scenką, w której rodząca kobieta w drodze na porodówkę podpisuje stos (nie)stosownych formularzy albo z jakąkolwiek sytuacją, w której dopadła nas "zgodoza". I nie są to śmichy-chichy tylko poważny problem, bo zupełnie nie o to w RODO chodziło.

Na początek pytanie: jaki system operacyjny masz w swoim smartfonie? Może się okazać, że Pegasus będzie trudniej w nim zainstalować. A czy można jakoś zorientować się, że Pegasus nas śledzi? Czy jeśli jesteśmy "zwykłymi obywatelami" oznacza, że obawy o śledzenie Pegasusem nas nie dotyczą? Jak polscy politycy zorientowali się, że szpiegowano ich Pegasusem?

Tajne/poufne: służby specjalne, policja, inne służby chroniące z założenia państwo i obywateli: wiedza na temat szczegółów ich działalności to obszar pilnie strzeżony i dla większości niedostępny: tak powinno być. Z drugiej jednak strony w państwie demokratycznym muszą one podlegać kontroli tak, by działały zgodnie z prawem i nie dochodziło do nadużyć a obywatele mogli czuć się naprawdę bezpiecznie. Czy tak właśnie dzieje się w naszym państwie? A w ostatnich latach w tych sprawach pogorszyło się, czy poprawiło?

Czy przedstawiciele administracji publicznej powinni komunikować się z obywatelami i obywatelkami przez portale społecznościowe? Czy prezydent miasta może zablokować użytkownika na Facebooku? Są miejsca, w których stwierdzono już ostatecznie, że instytucje publiczne nie powinny wchodzić w takie mariaże z prywatnymi usługodawcami. Wyjaśniamy, skąd biorą się takie wątpliwości.

Prawie cały świat zamykał w ubiegłym roku szkoły: w maju ubiegłego roku szkoły czynne były w zaledwie 10 krajach naszego globu. A zatem rządy równie masowo decydowały się na zamknięcie szkół, jak masowo dziś uczniowie ponoszą tego konsekwencje: edukacyjne i zdrowotne, i chodzi zarówno o zdrowie psychiczne jak i fizyczne.

Czy dom to nowy zakład pracy, a pracodawca może podglądać swoich pracowników przez kamerki? Czy dzięki technologii pracodawcy łatwiej inwigilować związki zawodowe? Jakie zagrożenia niesie ze sobą "platformizacja" pracy? I czy prawo nadąża za zmianami?

Minął rok. Zaledwie rok od czasu, kiedy ministerstwo cyfryzacji przekazało firmie Poczta Polska płytę DVD z adresami i numerami PESEL wszystkich dorosłych Polek i Polaków, to było przygotowanie do tzw. wyborów korespondencyjnych, do których w końcu nie doszło. Od tego czasu firma trzyma sobie te dane - nie wiadomo do czego je wykorzystując.

Myślisz, że podsłuchy zakłada się tylko bandytom albo politykom? Bzdura. Może się to przytrafić także Tobie. Troje z naszych dzisiejszych rozmówców to ofiary niewidzialnej przemocy ze strony państwa, jak w Panoptykonie określamy inwigilację.

Jak skutecznie chronić obywateli w obliczu coraz to nowszych technologii, i związanych z nimi wyzwań odnoszących się chociażby do naszej prywatności? Odchodzący Rzecznik Praw Obywatelskich nie uważa, by był to dobry czas na stanowienie nowego prawa i powoływanie nowych organów: "Obecnie w Polsce tworzenie jakiegokolwiek nowego organu oznacza, że będzie on realizował wyłącznie interesy polityczne obozu rządzącego" - mówi Adam Bodnar podkreślając, że aby się o tym przekonać, wystarczy przypomnieć sobie, kto obecnie jest kandydatem na urząd... Rzecznika Praw Obywatelskich.

Cenzura w social mediach - nigdy nie było o niej cicho, ale ostatnio jest jeszcze głośniej: oczywiście za sprawą blokady konta Donalda Trumpa na Twitterze. Wielokrotnie mówiliśmy już w "Panoptykonie 4.0" że zarządcy wielkich platform zbyt wiele mogą, podejmują arbitralne decyzje posługując się arbitralnymi kryteriami, bo np. nie zawsze treści kontrowersyjne są szkodliwe a ich "gumowanie" z przestrzeni publicznej szkodzi, nie tylko poprzez ograniczanie wolności słowa ale przede wszystkim - ograniczanie debaty publicznej, rozwoju myśli po prostu.

Najpierw Facebook skasował im stronę (dwa razy), potem grupę i konto na Instagramie. W końcu wspólnie z Panoptykonem wstąpili na drogę sądową.

Jak zabezpieczyć swój telefon przed protestem? Kogo i dlaczego lepiej nie fotografować? Co wziąć na protest zamiast naszego "codziennego" telefonu? I dlaczego w ogóle się tym przejmować?

Złamanie kodu Enigmy, operacja Samum - i właściwie o polskim wywiadzie wiadomo niewiele więcej. A to fatalna wiadomość. O to, dlaczego tajność nie służy polskim służbom, czy to możliwe, że polski wywiad kupuje sprzęt medyczny (maseczki i respiratory) dla Ministerstwa Zdrowia, i jakie zagrożenia wywołuje przenoszenie działań wywiadowczych w cyberprzestrzeń (SIGINT), pytaliśmy płk. Grzegorza Małeckiego, dyplomatę, specjalistę ds. bezpieczeństwa państwa oraz byłego szefa Agencji Wywiadu.