Toksyczne złote algi. Nie zawsze są niebezpieczne
Algi występują na całym świecie, w bardzo różnych zbiornikach wodnych. W słonej morskiej wodzie rozwijają się najchętniej, ale można je spotkać także w rzekach i jeziorach.
Organizmy określane wspólną nazwą złote algi (golden algae) są bardzo różne. Mogą mieć kolor od złotego do żółto-zielonego. Chryzofity — czyli złociste algi występują w wielu gatunkach i nie zawsze są szkodliwe, choć mogą być uciążliwe. Np. algi z rodzaju Synura nawet w niewielkich ilościach nadają wodzie zapach ogórka lub melona i gorzki smak, a w dużych ilościach zaczynają nadawać wodzie rybi posmak.
Nie zawsze złote algi są niebezpieczne, ale mogą takie być zwłaszcza podczas kwitnienia. Mogą wówczas wytwarzać toksyny zagrażające organizmom posiadającym skrzela: rybom, małżom czy młodzieńczym stadiom żab i innych płazów, które oddychają przez skrzela.
Jak zabijają złote algi? Najpierw muszą zakwitnąć
Toksyny wytwarzane przez algi określane są ogólną nazwą prymnezyny. Mogą nimi być różne substancje o różnym poziomie toksyczności:
Na przykład ichtiotoksyna inaczej zwana toksyną rybną, niekorzystnie wpływa na organizmy oddychające skrzelami. Działa w ten sposób, że uszkadza przepuszczalność komórek skrzeli. Tracą one wówczas zdolność wymiany wody i wchłaniania tlenu oraz powodują wewnętrzne krwawienie, co prowadzi do śmierci organizmu przez uduszenie.
Inne prymnezyny to np. cytotoksyna — jest substancją toksyczną dla komórek, czy hemolizyna — która powoduje niszczenie czerwonych krwinek.
Toksyny wydzielane są — jak już zostało to powiedziane — jedynie podczas kwitnienia glonów. Do kwitnienia dochodzi w określonych warunkach środowiskowych, gdy alga Prymnesium parvum zaczyna uzyskiwać przewagę nad innymi glonami żyjącymi w danym akwenie.
Skąd się wzięły toksyczne złote algi w Odrze? Jedna z tez rzuca światło na problem z algami
Iwona Jasser, specjalistka od fitoplanktonu z UW w rozmowie z PAP stwierdziła, że kwitnieniu glonów sprzyja słona woda. Dlatego najlepiej rozwijają się wodzie morskiej, choć można je spotkać w środowisku słonawym i słodkim rzek i jezior, sztucznie zasolonych.
"Wiemy, że wody solankowe są spuszczane do Odry regularnie, a to stwarza warunki korzystne do wzrostu złotych alg’ - powiedziała Iwona Jasser.
Czy złote algi są niebezpieczne dla ludzi? Minister Moskwa i ekspertka przekazują sprzeczne informacje
Nie istnieją badania, które potwierdzałyby szkodliwość złotych alg dla ludzi i innych ssaków.
"Nie ma dowodów na to, że toksyny złotych alg stanowią bezpośrednie zagrożenie dla ludzi, innych ssaków czy ptaków. Mimo to ludzie powinni unikać zbierania martwych lub umierających ryb do spożycia" - można przeczytać na stronie jednego z amerykańskich parków narodowych.
To mogłoby wyjaśniać, dlaczego w wodach Odry znajdowane są wyłącznie ryby, a nie bobry czy szczury.
Także minister Anna Moskwa, podczas jednego z wystąpień dodała, że algi nie są szkodliwe dla człowieka.
Na razie badania pozwoliły na ustalenie działania jednej grupy toksyn — ale to nie oznacza, że nie towarzyszą im jeszcze inne, o nieznanym działaniu. Szukanie tych związków i ich wariantów będzie największym wyzwaniem – powiedziała dr hab. Iwona Jasser na antenie TOK FM
Z kolei dr nauk biologicznych, Marta Jermaczek-Sitak ostrzegła, że rozkładające się w Odrze martwe organizmy wodne oraz substancje pochodzące ze ścieków, mogą powodować wtórne skażenie. Ekspertka uważa, że Odrze grozi zakwit sinic czy wielu bakterii, dlatego obecnie nie należy podchodzić do wody.
