Co z pieniędzmi dla Polski? Ursula von der Leyen: "Praworządność jest fundamentalną wartością Unii"
Od miesięcy słyszymy, że pieniądze z Funduszu Odbudowy czekają na Polskę, a Komisja Europejska jest skłonna pójść Polsce na rękę. Wystarczy, że rządzący spełnią warunki wyznaczone przez Trybunał oraz Komisję i zlikwidują Izbę Dyscyplinarną.
Rzecznik rządu Piotr Piotr Muller ogłosił 16 maja w TVP Info, że jeśli zostanie przyjęta tzw. prezydencka ustawa o Sądzie Najwyższym, pieniądze z Funduszu Odbudowy będą Polsce niezwłocznie wypłacone.
Podobne doniesienia zaniepokoiły Parlamentarzystów z list europejskich socjalistów, zielonych i lewicy, którzy już w marcu wystosowali w tej sprawie pismo do Komisji Europejskiej. Przewodniczący, w tym przypadku Ursula von der Leyen powinien według nich stać na straży praworządności w Europie i nie pobłażać Polsce oraz zażądali zapewnień, że tak właśnie się stanie.
Przewodnicząca wysłała właśnie pismo z odpowiedzią, w którym jednoznacznie wyjaśnia, że jeśli polski rząd, nie spełni wymagań, nie może liczyć na żadne pieniądze:
- "Praworządność jest fundamentalną wartością Unii, gwarantowaną przez art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, a Komisja jako strażnik traktatów jest odpowiedzialna za nadzorowanie tego, że jest on respektowany"
TSUE odrzucił polski sprzeciw do "pieniądze za praworządność". Czy rząd rozumie co to oznacza?
W lutym 2022 Polska przegrała spór o uruchomiony przez Komisję Europejską mechanizm "pieniądze za praworządność". TSUE odrzuciło wówczas wszystkie argumenty naszego kraju, że mechanizm jest niezgodny z traktatami, prawem unijnym, oraz ma charakter dyskryminujący i sankcyjny, a także nakazało zastosować się do wskazanych kryteriów.
Dziś kryteria które mamy spełnić żeby zasłużyć na miano kraju praworządnego, nazywane są "kamieniami milowymi". Polska musi je przejść, żeby ubiegać się o fundusze. Kamienie milowe są trzy:
- Izba Dyscyplinarna musi zostać zlikwidowana,
- System dyscyplinowania sędziów musi zostać zreformowany tak, by zapewniał niezależność oceny sędziów,
- Sędziowie usunięci przez Izbę Dyscyplinarną muszą mieć możliwość powrotu do orzekania.
Von der Leyen w swoim liście do Europarlamentarzystów pisze, że każdy krajowy Plan Odbudowy musi spełnić określone przez Komisję kryteria i rekomendacje, które zostały wyznaczone dla każdego kraju z osobna i wskazuje wprost:
-" W przypadku Polski takim wyzwaniem, które zostało określone, jest niezależność sądownictwa".
Prezydencka ustawa o Sądzie Najwyższym nie zapewni nam pieniędzy z Unii?
Z tej korespondencji wynika nie tylko to, że polski rząd jest w błędzie ogłaszając, że Krajowy Plan Odbudowy zostanie wkrótce zaakceptowany, ale także to, że doprowadzi do tego przyjęcie prezydenckiej ustawy o Sądzie Najwyższym.
Warto pamiętać, jak ten projekt ustawy komentowała Naczelna Rada Adwokacka, a była to tylko jedna z wielu organizacji eksperckich, która mocno skrytykowała dokument.
NRA podkreślała, że projekt nie rozwiązuje najważniejszej kwestii, będącej źródłem praworządności w Polsce. Nie odnosi się bowiem do Krajowej Rady Sądownictwa, jej braku niezależności i roli w całym procesie nominowania sędziów na stanowiska.
Bardzo wyraźnie podkreśliła to także w swoim piśmie przewodnicząca KE:
-" Komisja musi być przekonana, że na poziomie krajowym istnieje solidny system zarządzania i kontroli, który chroni interesy finansowe Unii. Niezależne sądownictwo jest zasadniczym elementem takiego systemu, który przyczynia się do zapobiegania, wykrywania i korygowania potencjalnych nieprawidłowości, takich jak defraudacja czy korupcja".
List wystosowany przez Ursulę von der Leyen do Europarlamentarzystów zatroskanych brakiem praworządności w Polsce wyraźnie pokazuje więc, że kierunek podjęty przez Polski rząd w drodze do spełnienia oczekiwań Komisji Europejskiej, jest dalece niewystarczający.
